Wielu przedsiębiorców opłaca składki członkowskie z tytułu przynależności do organizacji zrzeszających osoby wykonujące dane zawody. W przypadku niektórych organizacji takie członkostwo jest wręcz konieczne, aby mieć prawo do wykonywania określonego rodzaju działalności, a przy pozostałych przedsiębiorcy decydują się na członkostwo dobrowolnie. Warto jednak zwrócić uwagę, że nie w każdej sytuacji opłaty ponoszone na ww. składki mogą stanowić koszt uzyskania przychodu podatnika.

Obowiązkowe składki członkowskie

W kwestii ustalenia, czy obowiązkowe składki członkowskie na rzecz organizacji zrzeszających są kosztem uzyskania przychodów, warto odnieść się do definicji kosztów zawartej w Ustawie z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z art. 22 ust. 1 wydatki poniesione w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów przedsiębiorstwa stanowią koszty podatkowe. Jednak istotny jest dodatkowy warunek, iż dany wydatek nie może zawierać się w katalogu wyłączeń z kosztów uzyskania przychodów zamieszczonym w art. 23 ust. 1 ustawy.

Nie ulega wątpliwości, że przedsiębiorca - aby mógł w ogóle wykonywać określone czynności w ramach prowadzonej działalności gospodarczej - może zaliczyć do kosztów podatkowych składki z tytułu obowiązkowej przynależności do danej organizacji. Gdyby zrezygnował z powyżej wspomnianej opłaty, nie mógłby prowadzić danego rodzaju działalności, a w efekcie nie uzyskiwałby żadnych dochodów. Zatem spełnione są warunki poniesienia kosztu w celu uzyskania przychodów.

Obowiązkowe składki członkowskie powinny opłacać osoby wykonujące określone grupy zawodów, m.in. o charakterze:

  • medycznym - należą do nich głównie lekarze, weterynarze, farmaceuci oraz pielęgniarki i położne,

  • prawnym - obejmujące zawody wykonywane przez radców prawnych, adwokatów i notariuszy,

  • budowlanym - czyli architekci, inżynierowie z zakresu budownictwa, itp.

WAŻNE! Składki członkowskie na rzecz organizacji zrzeszających osoby wykonujące niektóre zawody mogą stanowić koszt uzyskania przychodów bez ograniczeń, jeżeli przynależność przedsiębiorcy jest obowiązkowa ze względu na możliwość wykonywania działalności gospodarczej w tym zakresie.

Dobrowolne składki członkowskie - ograniczenia

Inaczej wygląda sytuacja, w której przedsiębiorca decyduje się na przynależność do danej organizacji dobrowolnie. Wówczas opłacane składki członkowskie nie mogą zostać zaliczone w poczet kosztów uzyskania przychodów na mocy art. 23 ust. 1 pkt 30. Zgodnie z tym przepisem wydatki poniesione na na rzecz organizacji, do których przynależność podatnika nie jest obowiązkowa, nie stanowią kosztu podatkowego.

Jak widać, w tym przypadku nie ma znaczenia fakt, iż podatnik zdecydował się na przynależność do organizacji ze względu na czerpanie korzyści oraz znacznych ułatwień wynikających z członkostwa, które w efekcie mogą przyczynić się do uzyskiwania większych przychodów.

Jednak ustawodawca przewidział pewne wyjątki, w których dobrowolne składki członkowskie mogą stanowić koszt uzyskania przychodów. Warunki, jakie podatnik musi spełnić w tym celu, zostały opisane również w ww. art. 23 ust. 1 pkt 30 ustawy. Zatem za koszt podatkowy można uznać:

  • wpłaty na rzecz Polskiej Organizacji Turystycznej w przypadku podatników prowadzących działalność gospodarczą z zakresu: turystyki, wypoczynku, sportu i rekreacji,

  • składki na rzecz organizacji zrzeszających przedsiębiorców i pracodawców, działających na podstawie odrębnych ustaw.

Odnośnie Polskiej Organizacji Turystyki przewidziano pewne ograniczenie dotyczące wysokości wpłat możliwych do zaliczenia w poczet kosztów. Otóż w tej kwestii obowiązuje Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 7 marca 2000 r. w sprawie określenia maksymalnej wysokości wpłat na rzecz Polskiej Organizacji Turystycznej, uznawanej za koszt uzyskania przychodów. Zgodnie z jego przepisami wysokość omawianych wpłat określa się jako 0,05% przychodów uzyskanych z działalności prowadzonej w zakresie turystyki, wypoczynku, sportu i rekreacji w roku podatkowym, w którym dokonywana jest płatność.

Warto wiedzieć, że składki na rzecz organizacji zrzeszających przedsiębiorców i pracodawców również nie pozostały bez ograniczeń. Kosztem podatkowym bowiem są do wysokości łącznie nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty odpowiadającej 0,15% kwoty wynagrodzeń wypłaconych w poprzednim roku podatkowym, stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne. W przypadku gdy przedsiębiorca nie wypłacał tych wynagrodzeń, kwota składek zaliczana do kosztów uzyskania przychodów w roku podatkowym nie może przekroczyć kwoty odpowiadającej kwocie 114 zł.

Podsumowując powyższe rozważania, można stwierdzić, iż decydujące znaczenia ma w omawianym przypadku kryterium dobrowolności w przynależeniu do określonej organizacji. Z uwagi na ten fakt warto jest zatem wcześniej upewnić się, czy ponoszone przez przedsiębiorcę opłaty dobrowolne są objęte ustawowymi wyjątkami. W przypadku składek obowiązkowych nie ma takiego problemu.