W Ustawie z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw, zwanej dalej ustawą o COVID-19, zawarto m.in. przepisy dotyczące dofinansowania przeznaczonego dla samozatrudnionych. Jakie warunki należy spełnić, o czym należy pamiętać przy wydatkowaniu środków, jak długo przysługują środki finansowe dla samozatrudnionych? Te i podobne problemy poruszamy w niniejszej publikacji.

Środki finansowe dla samozatrudnionych z powiatowego urzędu pracy

Wiele powiatowych urzędów pracy z całej Polski organizuje już drugi nabór w sprawie przyjmowania wniosków o dofinansowanie do części kosztów prowadzenia działalności gospodarczej dla jednoosobowych firm. Potencjalna umowa o dofinansowanie zawierana będzie ze starostą, mimo że naborów i wypłat dokonuje PUP.

Środki pomocowe przyznawane przedsiębiorcom stanowią dopłatę do wydatków związanych z bieżącymi kosztami prowadzenia działalności. Nabory na tego rodzaju dofinansowanie będą organizowane przez PUP, jednak nie dłużej niż do 31 grudnia 2020 r.

Odbiorcami takiego wsparcia są osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, niezatrudniające pracowników. Jednak z wyjaśnień urzędników PUP wynika, że przedsiębiorcy, którzy zatrudniają tylko zleceniobiorców (tylko umowy zlecenia, bez umów o pracę), także mogą ubiegać się o ten typ dofinansowania.

Warunki podmiotowe dla otrzymania dofinansowania

Przedsiębiorca, który będzie wnioskował o dofinansowanie do bieżących kosztów działalności dla samozatrudnionych od starosty, musi spełnić kilka podstawowych warunków. Zostały one wymienione poniżej:

  1. status przedsiębiorcy to osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą niezatrudniająca pracowników na umowę o pracę, ale mogąca zatrudniać zleceniobiorców na umowę zlecenie (lub na podstawie innych umów cywilnoprawnych);

  2. przedsiębiorstwo nie może spełniać na dzień 31 grudnia 2019 r. kryteriów objęcia obowiązkiem zainicjowania postępowania upadłościowego lub likwidacyjnego;

  3. przedsiębiorstwo w przypadku otrzymania środków pomocowych z innych programów nie spłaciło części lub całości tych środków na dzień 31 grudnia 2019 r.;

  4. wartość środków pomocowych otrzymanych przez przedsiębiorcę z innych programów (pomoc de minimis) nie przekroczyła łącznie kwoty 800 000 EUR;

  5. przedsiębiorca nie może posiadać zaległości w zobowiązaniach publicznoprawnych i w składkach ZUS na dzień 30 września 2019 r. (wyjątkowo może posiadać zaległości, jeżeli podpisał z urzędem skarbowym lub z ZUS umowę odroczenia lub rozłożenia na raty zaległości podatkowych lub składkowych);

  6. na dzień złożenia wniosku przedsiębiorca nie otrzymał innych środków finansowych stanowiących pomoc publiczną i refinansujących ten sam cel, co dofinansowanie od starosty;

  7. w związku z niekorzystnym oddziaływaniem pandemii COVID-19 na sytuację ekonomiczno-finansową przedsiębiorstwa nastąpił spadek obrotów w tej firmie.

Jak długo przedsiębiorca może otrzymywać dofinansowanie?

W art. 15zzc ust. 3 znowelizowanym Ustawą z dnia 16 kwietnia 2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2, prawodawca określił, że beneficjent omawianego dofinansowania może je otrzymywać w równych kwotach przez okres nie większy niż trzy miesiące (wsparcie może być też wypłacane przez miesiąc lub dwa, jeżeli przedsiębiorca tak wskaże we wniosku).

Oznacza to, że w przypadku dofinansowania miesięcznego w wysokości 1300 zł przedsiębiorca może otrzymać je za każdy miesiąc objęty wnioskiem. Nie ma więc możliwości uzyskiwania większego dofinansowania w kolejnych miesiącach, chyba że złoży się wniosek odrębnie na każdy miesiąc (z uwagi na przewidywane zwiększenie spadku obrotów).

Wniosek o dofinansowanie można bowiem składać:

  • z góry na trzy miesiące,

  • na jeden miesiąc lub na dwa miesiące,

  • odrębnie na każdy miesiąc (z trzech możliwych miesięcy).

Co ciekawe, Rada Ministrów może w drodze rozporządzenia zwiększyć maksymalny okres wypłat tego dofinansowania, chociaż obecnie nie ma informacji na ten temat.

Wysokość dofinansowania zależy od spadku obrotów

Przedsiębiorca, który zanotuje większe spadki obrotów, będzie mógł wnioskować o wyższe kwoty dofinansowania. Zgodnie z art. 15zzc ust. 3 ustawy o COVID-19 dofinansowanie, o którym mowa w ust. 1, w przypadku spadku obrotów o:

  1. 30% – może wynosić 1300 zł netto;

  2. 50% – może wynosić 1820 zł netto;

  3. 80% – może wynosić 2340 zł netto.

Spadek obrotów należy rozumieć jako obniżenie łącznych przychodów netto przez 60 nieprzerwanych dni liczonych od 1 stycznia 2020 r. do dnia poprzedzającego dzień złożenia wniosku (przez dwa kolejne miesiące, niekoniecznie kalendarzowe) w stosunku do nieprzerwanych 60 dni tego samego okresu w 2019 r.

Przykład 1.

Przedsiębiorca odnotował spadek obrotów od marca do maja 2020 r. w stosunku do okresu od marca do maja 2019 r. Największy, bo ponad 50-procentowy, spadek zanotował jednak od 23 marca 2020 r. do 21 maja 2020 r. w stosunku do tego samego okresu w 2019 r.

Ustalone w ten sposób nieprzerwane 60 dni jest jak najbardziej prawidłowe na potrzeby zbadania maksymalnego spadku obrotów w firmie.

Okres 60 dni wzięty do zbadania spadku obrotów może sięgać najdalej do dnia poprzedzającego dzień złożenia wniosku.

Natomiast samo dofinansowanie do bieżących kosztów działalności otrzymuje się już od miesiąca, w którym składa się wniosek (termin wypłaty może być jednak późniejszy) oraz za miesiące kolejne, gdy złożyło się z góry wniosek za dwa lub trzy miesiące.

Etap składania wniosku

Beneficjent dofinansowania do bieżących kosztów prowadzenia działalności dla samozatrudnionych ma obowiązek złożyć wniosek w terminie 14 dni od dnia ogłoszenia naboru przez PUP.

Wniosek można złożyć:

  • w formie papierowej, wysyłając go wraz z umową, wykazem pracowników, załącznikiem nr 1 (pomoc de minimis) na adres PUP, który swoim zasięgiem obejmuje adres siedziby firmy przedsiębiorcy, lub

  • w formie elektronicznej dla mikro-, małego i średniego przedsiębiorcy (wybierając dofinansowanie PSZ-DKDG) pod adresem:

https://www.praca.gov.pl/eurzad/index.eup#/inneSprawy/wyborUrzedu?dest=TARCZA

Wniosek zarówno w formie elektronicznej, jak i papierowej, powinien być skierowany do PUP właściwego ze względu na adres siedziby firmy.

Do wniosku o udzielenie dofinansowania w formie elektronicznej lub papierowej należy załączyć:

  • umowę o wypłatę dofinansowania części kosztów prowadzenia działalności gospodarczej dla przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną, niezatrudniającego pracowników, w przypadku spadku obrotów gospodarczych w następstwie wystąpienia COVID-19;

  • formularz pomocy publicznej.

Wnioski składane w formie elektronicznej są rozpatrywane nieco szybciej niż te składane w formie papierowej.

PUP może również poprosić o uzupełnienie (poprawienie) wniosku, złożenie go ponownie w innym okresie lub o inną zmianę konieczną do skutecznego złożenia wniosku.

Jeżeli PUP przekaże jedynie umowę do ręcznego podpisania (i odesłania w formie skanu), to może już oznaczać przyznanie dofinansowania i pozostanie jedynie oczekiwać na wpływ środków na rachunek firmowy.

Na etapie składania wniosku niezwykle ważną kwestią jest podanie aktualnego numeru telefonu oraz adresu e-mail. Jeżeli dane będą nieaktualne, wówczas PUP może mieć problemy ze skontaktowaniem się z beneficjentem, co spowoduje wydanie negatywnej decyzji.

Ponadto, z uwagi na bardzo dużą liczbę wniosków, w największych miastach w Polsce urzędy dają przedsiębiorcom niewiele czasu na naniesienie ewentualnych poprawek lub uzupełnienie wniosku o dodatkowe załączniki, warto więc codziennie sprawdzać skrzynkę mailową, SPAM oraz swoje konto założone przy elektronicznym składaniu wniosku na stronie https://www.praca.gov.pl.

Czy przedsiębiorca posiada obowiązki związane z dofinansowaniem?

Beneficjent posiada wiele obowiązków związanych z utrzymaniem przyznanego dofinansowania, na które musi szczególnie uważać.

Uwzględniając wcześniej wymienione warunki dla otrzymania dofinansowania do bieżących kosztów działalności dla samozatrudnionych, należy podkreślić, że podstawowym kryterium przyznania i otrzymywania (a także braku konieczności zwrotu środków) omawianego dofinansowania jest prowadzenie działalności gospodarczej przez czas jego uzyskiwania (oraz oczywiście na dzień składania wniosku). 

Wobec tego beneficjent na etapie wnioskowania składa oświadczenie, że przez okres otrzymywania dofinansowania będzie nieprzerwanie prowadził działalność gospodarczą. Jeżeli to mu się nie uda, będzie zobligowany do zwrócenia środków pomocowych proporcjonalnie do okresu nieprowadzenia działalności w ciągu 30 dni od dnia otrzymania decyzji starosty.

Ponadto środki uzyskane np. z mikropożyczki nie mogą być przeznaczone przez przedsiębiorcę na pokrycie kosztów sfinansowanych omawianym programem dofinansowania.

Warto także posiadać faktury, potwierdzenia ich zapłat oraz inne dokumenty poświadczające właściwe wydanie otrzymanych środków z dofinansowania do bieżących kosztów działalności dla samozatrudnionych na wypadek kontroli z PUP.