Ustawodawca biorąc pod uwagę zaufanie do banków zdecydował się na stworzenie szczególnego uprawnienia. Banki, na podstawie ksiąg banków lub innych dokumentów związanych z dokonywaniem czynności bankowych, mogą wystawić bankowy tytuł egzekucyjny.
Czym jest bankowy tytuł egzekucyjny?
Bankowy tytuł egzekucyjny od strony możliwości prowadzenia postępowania egzekucyjnego niczym nie różni się od zwykłych tytułów egzekucyjnych. Jest to instytucja prawna, która stwarza bankom możliwość egzekwowania ich należności z pominięciem drogi sądowej i bez tytułu egzekucyjnego w postaci prawomocnego wyroku. Bankowy tytuł egzekucyjny zastępuje prawomocne orzeczenie sądu, które kończyłoby postępowanie rozpoznawcze, a więc zastępuje także powództwo. Umożliwia więc bankom dochodzenie ich roszczeń w sposób uproszczony.
Na jakiej podstawie bank może wystawić bankowy tytuł egzekucyjny?
Bank może wystawić bankowy tytuł egzekucyjny tylko na podstawie ksiąg banków lub innych dokumentów, które są związane z dokonywaniem czynności bankowych. Enumeratyny katalog czynności bankowych został wskazany w art. 5 ust. 1 – 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Prawo bankowe.
Art. 5. 1. Czynnościami bankowymi są:
- przyjmowanie wkładów pieniężnych płatnych na żądanie lub z nadejściem oznaczonego terminu oraz prowadzenie rachunków tych wkładów;
- prowadzenie innych rachunków bankowych;
- udzielanie kredytów;
- udzielanie i potwierdzanie gwarancji bankowych oraz otwieranie i potwierdzanie akredytyw;
- emitowanie bankowych papierów wartościowych;
- przeprowadzanie bankowych rozliczeń pieniężnych;
- wykonywanie innych czynności przewidzianych wyłącznie dla banku w odrębnych ustawach.
2. Czynnościami bankowymi są również następujące czynności, o ile są one wykonywane przez banki:
- udzielanie pożyczek pieniężnych;
- operacje czekowe i wekslowe oraz operacje, których przedmiotem są warranty;
- świadczenie usług płatniczych oraz wydawanie pieniądza elektronicznego;
- terminowe operacje finansowe;
- nabywanie i zbywanie wierzytelności pieniężnych;
- przechowywanie przedmiotów i papierów wartościowych oraz udostępnianie skrytek sejfowych
- prowadzenie skupu i sprzedaży wartości dewizowych;
- udzielanie i potwierdzanie poręczeń;
- wykonywanie czynności zleconych, związanych z emisją papierów wartościowych;
- pośrednictwo w dokonywaniu przekazów pieniężnych oraz rozliczeń w obrocie dewizowym.
Co powinien zawierać bankowy tytuł egzekucyjny?
W bankowym tytule egzekucyjnym należy oznaczyć bank, który go wystawił i na rzecz którego egzekucja ma być prowadzona, dłużnika zobowiązanego do zapłaty, wysokość zobowiązań dłużnika wraz z odsetkami i terminami ich płatności, datę wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego, jak również oznaczenie czynności bankowej, z której wynikają dochodzone roszczenia, oraz wzmiankę o wymagalności dochodzonego roszczenia.
Bankowy tytuł egzekucyjny należy opatrzyć pieczęcią banku wystawiającego tytuł oraz podpisami osób uprawnionych do działania w imieniu banku. W przypadku braku któregokolwiek z wymienionych w ustawie elementów bankowego tytułu egzekucyjnego sąd w postępowaniu klauzulowym powinien oddalić wniosek o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu.
Jakie są uprawnienia dłużnika w przypadku nieistnienia roszczenia, na którym oparty jest bankowy tytuł egzekucyjny?
Dłużnik może jeszcze przed wystawieniem tytułu egzekucyjnego wytoczyć przeciwko bankowi powództwo w trybie art. 189 Kodeksu postępowania cywilnego o ustalenie istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego. Bankowy tytuł egzekucyjny zaopatrzony w sądową klauzulę wykonalności nie ma mocy prawnej jak prawomocny wyrok sądowy, nie korzysta z tzw. powagi rzeczy osądzonej. Dłużnik ma prawo wnieść zażalenie na postanowienie sądu co do nadania klauzuli wykonalności.
Dłużnik, który kwestionuje istnienie długu lub jego wysokość, ma prawo wytoczenia przed sądem powództwa przeciwegzekucyjnego, żądając pozbawienia wykonalności bankowego tytułu egzekucyjnego w całości lub w części, zgodnie z art. 840 Kodeksu postępowania cywilnego. W wytoczonym powództwie może zaprzeczać zdarzeniom, na których oparto wydanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu, jak również powoływać się na zdarzenia po powstaniu tytułu egzekucyjnego, wskutek których jego zobowiązanie wobec banku wygasło albo nie może być egzekwowane. Dłużnikowi, wobec którego skierowano egzekucję na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego naruszającego prawo, przysługuje roszczenie do banku o odszkodowanie.
