Nawet drobna nadpłata w ZUS może spowodować, że przedsiębiorca będzie pozbawiony możliwości zwolnienia ze składki w dobie pandemii. Jest jednak szansa, na wybrnięcie z tej problematycznej sytuacji. Podpowiadamy, jak sporządzić wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy.

Regulacje zawarte w Tarczach Antykryzysowych, które zostały uchwalone w celu walki ze skutkami ekonomicznymi spowodowane przez pandemię COVID-19 w Polsce. Choć na przestrzeni kilku ostatnich miesięcy ulegały one intensywnej nowelizacji, ich założenie było jedne i niezmienne – automatyczne zwolnienie z obowiązku opłacenia nieopłaconych składek osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą, podmiotów zatrudniających nie więcej niż 49 ubezpieczonych, duchownych oraz spółdzielni socjalnych, po złożeniu właściwego wniosku do odpowiedniego organu. Decyzje organu były wysyłane do przedsiębiorców z dużym opóźnieniem, ale raczej nikt nie spodziewał się, że organ pomimo spełnienia ustawowych przesłanek pozbawi przedsiębiorców zwolnienia. Wszystkiemu winne są nadpłaty.

Automatyczne zwolnienie ze składek

Przedsiębiorcy mogli skorzystać ze zwolnienia ze składek ZUS w okresie od marca do maja 2020 r. Warunkiem konicznym do skorzystania z tej formy wsparcia była konieczność złożenia do 30 czerwca wniosku RDZ do organu.

Problematyczne regulowanie składek ZUS z wyprzedzeniem

Działanie ZUS, choć bez podstawy prawnej doprowadziło, iż w pierwszej kolejności organ z urzędu, zaliczył nadpłaty na poczet bieżących składek, a zwolnienie zastosował tylko do różnicy. Organ tłumaczył, że aby zapobiec zaistniałej sytuacji wystarczyło wystąpić z wnioskiem o zwrot nadpłaty. W przeciwnym wypadku kwota ta, z urzędu została zaliczona na poczet pokrycia składek za kolejne miesiące. 

Interwencja Rzecznika

Biuro Rzecznika MŚP w związku z wpływającymi sygnałami, głównie od przedsiębiorców zauważyło niekorzystną przedsiębiorcom praktykę Oddziałów Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i wystosowało pismo w związku z uwagami. Rzecznik podjął interwencje i zaapelował o zmianę przepisów. Zgodnie z udzieloną Rzecznikowi odpowiedzią, ZUS miał prawo do działań, które wykonał. W związku z tą okolicznością, Rzecznik podniósł, iż obowiązkiem organu było zawiadomić płatników składek, starających się o zwolnienie z opłacania składek na podstawie art. 31zo Specustawy, o kwocie nadpłaty za poprzednie okresy składkowe tak, aby nie pozbawiać ich możliwości skorzystania ze zwolnienia w czasie stanu pandemii i związanych z tym problemów gospodarczych.

Zaliczanie z urzędu nadpłaconych składek na poczet bieżących składek bez zainformowania o tym fakcie płatników jest błędna i stanowi obejście celu, jaki przyświecał przy uruchamianiu mechanizmu z tzw. Tarczy Antykryzysowej.

Działania Sejmu i Senatu

Już w lipcu trawiły do Sejmu a następnie do Senatu projekty zmian przepisów, w oparciu, o które z urzędu (bez dodatkowego wniosku) zostaną ponownie rozpatrzone przez ZUS wnioski o zwolnienie z opłacania składek złożone do 30 czerwca przez płatników, którzy posiadali nadpłatę lub dokonali płatności składek, które pokryły składki za okresy objęte złożonym wnioskiem.

Zgodnie z proponowanym brzmieniem: „W przypadku złożenia do dnia 30 czerwca 2020 r. wniosku o zwolnienie z obowiązku opłacenia należności z tytułu składek, o których mowa w art. 31zo ustawy zmienianej w art. 4, w brzmieniu dotychczasowym, zwalnia się z obowiązku opłacenia należnych składek wykazanych w deklaracji rozliczeniowej za marzec, kwiecień i maj 2020 r., w wysokości określonej w art. 31zo, także wówczas, gdy składki te zostały opłacone lub na poczet tych składek Zakład Ubezpieczeń Społecznych zaliczył z urzędu nienależnie opłacone składki. Opłacone składki lub zaliczone z urzędu nienależnie opłacone składki podlegają zwrotowi na zasadach określonych w art. 24 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 266, 321, 568, 695 i 875)”.

Czy potrzebny będzie wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy?

Po zaistnieniu niekorzystnej sytuacji dla przedsiębiorcy w związku nadpłatami, ze strony ZUS płynie jasny komunikat, że kiedy Sejm i Senat uchwalą ustawę, a Prezydent podpisze, wówczas nie będzie potrzeby składania jakiegokolwiek dodatkowego wniosku, a sprawy będą rozpatrywane z urzędu.  Wobec czego również, nie należy składać wniosków o rozpatrzenie sprawy ani o zwrot nadpłaty (o zwrot będzie można wystąpić po ustaleniu wysokości umorzenia).

Ważne!
Sprawy dotyczące nadpłat będą rozpatrzone nawet wtedy, gdy wcześniej ZUS odmówił zwolnienia z opłacania składek.
Z informacji pozyskanych od ZUS-u „Po wejściu w życie przepisów możliwe będzie umorzenie składek wykazanych w deklaracji rozliczeniowej. Płatnicy, którzy na wskazany w przepisach dzień:

  • zgłosili do ubezpieczeń społecznych poniżej 10 ubezpieczonych, będą mogli uzyskać umorzenie w wysokości 100 proc. składek należnych,
  • zgłosili do ubezpieczeń społecznych od 10 do 49 ubezpieczonych, będą mogli uzyskać umorzenie w wysokości 50 proc. składek należnych.

Jeżeli w związku z umorzeniem składek powstanie nadpłata, to zostanie ona zaliczona na poczet przyszłych składek lub będzie podlegać zwrotowi na wniosek płatnika”.

Podstawa prawna

  • Ustawa z dnia 24 lipca 2020 r. o zmianie ustawy o delegowaniu pracowników w ramach świadczenia usług oraz niektórych innych ustaw, druk 430.
  • Ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, Dz.U.2020.374.

Materiał opracowany przez zespół „Tak Prawnik”.

Właścicielem marki „Tak Prawnik” jest BZ Group Sp. z o.o.