Reklamacja i rękojmia - czym się różnią?
Zarówno rękojmia, jak i reklamacja są narzędziami służącymi konsumentom do zabezpieczania interesów w sytuacji, gdy w wyniku transakcji sprzedaży otrzymają oni towar niezgody z umową. Mimo że używane są w tym samym celu, obie instytucje nieco się różnią.
Rękojmia
Rękojmia uregulowana jest art. 556-576 kodeksu cywilnego. Na ich podstawie możemy zdefiniować ją jako wynikającą z ustawy, a nie z umowy, odpowiedzialność sprzedawcy wobec klienta, niezależnie od tego, czy przedmiotem umowy był towar nowy, czy używany. Co szczególnie ważne, rękojmia opiera się na zasadzie ryzyka - nie zależy więc od winy sprzedawcy, a on sam nie może się od niej zwolnić, wyłączyć lub ograniczyć swoją odpowiedzialność. Istotnym pojęciem w kontekście rękojmi są wady fizyczne, czyli czynniki, które zmniejszają wartość przedmiotu umowy, jego użyteczność lub fakt, że towar nie posiada określonych cech lub jest niekompletny. Jak widać, wady fizyczne odnoszą się do możliwości używania przedmiotu umowy w prawidłowy sposób. Sam sprzedawca natomiast jest za nie odpowiedzialny zarówno w sytuacji, gdy istniały one przed wydaniem rzeczy, jak i wtedy, gdy powstały one już po jej wydaniu, ale z przyczyny, która tkwiła w niej już wcześniej. Podobnie ma się rzecz w sytuacji, gdy towar ma wady prawne, czyli na przykład jest własnością osoby trzeciej lub jest obciążony prawami osoby trzeciej.
Rękojmia a stwierdzenie wady
Jeżeli konsument zauważy wadę fizyczną lub dowie się o istnieniu prawnej, może żądać od sprzedawcy jej usunięcia, obniżenia ceny, naprawienia rzeczy lub wymiany rzeczy na wolną od wad (jeśli sprzedawca jest jednocześnie producentem). Może także po prostu odstąpić od umowy, lecz jeżeli sprzedawca niezwłocznie usunie wadę lub wymieni rzecz, nabywca traci tę możliwość.
Rękojmia a reklamacja
Reklamacja to konkretne żądanie nabywcy wobec sprzedawcy lub usługodawcy, które może złożyć na podstawie rękojmi. Klient może złożyć reklamację, jeżeli jakość towaru lub usługi jest niezadowalająca w wyniku wadliwego działania lub przydatności innej niż powinna. Kupujący może żądać poprawienia usługi, wymiany towaru lub jego naprawy, a jeżeli wymiana lub naprawa jest niemożliwa - zwrotu pieniędzy lub obniżenia ceny rzeczy. Reklamacja nie jest instytucją związaną jedynie z rękojmią - można ją złożyć także w oparciu o gwarancję, której udzielił sprzedawca, a która odnosi się jedynie do wad fizycznych. Gwarancja, w odróżnieniu od rękojmi, nie jest obowiązkowa i sprzedawca udziela jej dobrowolnie. Kupujący może powoływać się na przepisy ustawy o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie kodeksu cywilnego. Jej art. 13 wskazuje, że:
| Art. 13. 1. Udzielenie kupującemu gwarancji następuje bez odrębnej opłaty przez oświadczenie gwaranta, zamieszczone w dokumencie gwarancyjnym lub reklamie, odnoszących się do towaru konsumpcyjnego; określa ono obowiązki gwaranta i uprawnienia kupującego, w przypadku gdy właściwość sprzedanego towaru nie odpowiada właściwości wskazanej w tym oświadczeniu. Nie uważa się za gwarancję oświadczenia, które nie kształtuje obowiązków gwaranta. 2. Sprzedawca udzielający gwarancji wydaje kupującemu wraz z towarem dokument gwarancyjny; powinien także sprawdzić zgodność znajdujących się na towarze oznaczeń z danymi zawartymi w dokumencie gwarancyjnym oraz stan plomb i innych umieszczonych na towarze zabezpieczeń (...). |
Oświadczenie gwaranta wskazuje, jakie uprawnienia posiada kupujący i jakie obowiązki spoczywają na gwarancie, jeżeli właściwość sprzedanego towaru nie jest zgodna z właściwościami wskazanymi na oświadczeniu. Jeżeli oświadczenie nie określa wyraźnie żadnych obowiązków gwaranta, nie może być uznane za gwarancję.
Utrata prawa do reklamacji
Utrata prawa do reklamacji wiąże się głównie z faktem, że kupujący ma ograniczony czas na zgłoszenie niezgodności towaru z umową. Jeśli nie zostanie ona zgłoszona przed upływem dwóch miesięcy od stwierdzenia istnienia wad, kupujący straci prawo do złożenia reklamacji. Odpowiedzialność sprzedawcy rozciąga się natomiast na dwa lata od wydania rzeczy, a jeżeli została ona wymieniona - czas liczy się od nowa od chwili dokonania wymiany. Jeżeli przedmiotem umowy jest rzecz używana, okres ten może ulec skróceniu, ale nie poniżej jednego roku. Zobacz też:
kalkulator umowa o pracę
