Należności z nieopłaconych faktur można próbować odzyskać samodzielnie lub za pośrednictwem firmy windykacyjnej. Ale można także pozbyć się kłopotu szybciej, sprzedając wierzytelności.
Sprzedaż wierzytelności ma jedną podstawową zaletę – pozwala na szybkie odzyskanie pieniędzy, często od razu z setek lub nawet tysięcy faktur. W ten sposób firma nie otrzyma środków w pełnej wysokości, ale nie poniesie też kosztów związanych z długotrwałą windykacją, ani nie będzie traciła czasu na postępowania sądowe lub egzekucyjne.
Nie tylko dla dużych firm
Sprzedaż wierzytelności jest szczególnie popularna wśród dostawców mediów, usług telekomunikacyjnych i komunikacyjnych, a więc w tych firmach, które świadczą usługi masowe i w związku z tym mają bardzo wiele wierzytelności drobnych i trudnych do wyegzekwowania. Ale nic nie stoi na przeszkodzie, by z podobnych usług korzystały także firmy z innych branż.
- Bez względu na to, jaką działalność prowadzi dana firma i na jak dużą skalę, sprzedaż wierzytelności może być dobrym sposobem na odzyskanie środków z tytułu teoretycznie straconych już wierzytelności, czyli przykładowo takich, wobec których była już prowadzona bezskuteczna egzekucja lub które uległy przedawnieniu – mówi Paweł Buszkiewicz, dyrektor zarządzający firmy Ancora-Finanse.
Nie zawsze jednak sprzedaż będzie możliwa. Zdarza się, że umowy między kontrahentami zawierają zapisy o zakazie zbywania wierzytelności. Problem mogą stanowić także wierzytelności sporne, ponieważ na takie trudno będzie znaleźć nabywcę.
Dłużnicy w pakietach
Sprzedaż wierzytelności najczęściej odbywa się w pakietach obejmujących co najmniej kilkaset wierzytelności. Ilość nie powinna jednak stanowić najważniejszego czynnika dla żadnej ze stron transakcji. Przedmiotem sprzedaży równie dobrze może być kilkadziesiąt lub kilka wierzytelności, a nawet jedna. Także wartość pakietu może być bardzo różna. Rozpiętość cenowa może obejmować przedział od kilkunastu do nawet miliardów złotych.
- Decyzji o sprzedaży nie należy uzależniać od wielkości posiadanego pakietu. Właściciel powinien raczej zadać sobie pytanie, czy w danej sytuacji może i chce zaangażować swoje środki organizacyjne, czas i pieniądze w celu dochodzenia wierzytelności, czy może bardziej opłaca mu się szybsze uzyskanie pieniędzy ze sprzedaży, bez konieczności prowadzenia windykacji – podpowiada Paweł Buszkiewicz.
Sprzedawcy, określając warunki transakcji, zazwyczaj zastrzegają, iż przedmiotem sprzedaży są wszystkie wierzytelności wchodzące w skład danego pakietu i nie przewidują możliwości zakupu jedynie wybranych. W takiej sytuacji nabywca przyjmuje na siebie ryzyko nieściągalności części długów. Liczy jednak, że nieudane próby odzyskania środków zostaną zrekompensowane zyskiem z pozostałych wierzytelności.
Indywidualna ocena każdego wierzyciela bywa natomiast przeprowadzana w przypadku sprzedaży pojedynczych wierzytelności, pakietów zawierających niedużą ich ilość oraz w odniesieniu do wierzytelności o szczególnie dużej wartości.
Jak sprzedać wierzytelność?
Aby sprzedać pakiet wierzytelności, przede wszystkim trzeba znaleźć nabywcę oraz ustalić warunki sprzedaży.
- Działania te mogą zostać wykonane w dowolnej kolejności. Najczęściej sprzedawcy najpierw ustalają warunki,
na jakich chcą dokonać sprzedaży, a następnie podają do publicznej wiadomości informację o tych warunkach oraz o możliwości składania ofert. Gdy oferty wpłyną, następuje wybór kontrahenta – mówi dyrektor Ancora-Finanse.
Zdarza się jednak, że kolejność bywa odwrotna. Najpierw firma znajduje potencjalnego nabywcę, następnie zaś, w drodze negocjacji, ustala warunki sprzedaży oraz cenę. Sfinalizowanie transakcji zawsze następuje poprzez podpisanie umowy cesji, zapłatę umówionego wynagrodzenia, przekazanie dokumentów oraz poinformowanie dłużników o zmianie wierzyciela.
Liczy się nie tylko cena
Wysokość wynagrodzenia może zostać uzgodniona dowolnie. Najczęściej cena stanowi określony procent wartości nominalnej wierzytelności. Możliwe są jednak również i inne rozwiązania, np. uzależniające wysokość wynagrodzenia od skuteczności egzekucji. Warto wiedzieć, że cena może być ściśle powiązana także z etapem, na jakim znajduje się odzyskiwanie długu.
- Spośród licznych czynników mających wpływ na cenę, jednym z najistotniejszych jest to, czy wierzytelność została już stwierdzona prawomocnym orzeczeniem sądu, a także czy była już prowadzona egzekucja – podkreśla Paweł Buszkiewicz. - Wierzytelności stwierdzone orzeczeniem sądowym nie mogą już zostać przez dłużnika zakwestionowane i mogą być skierowane do egzekucji komorniczej, przez co ich ceny są wyższe od tych wierzytelności, które są uzasadnione np. jedynie fakturami. Jeżeli jednak wobec dłużnika była już prowadzona egzekucja komornicza i została umorzona jako bezskuteczna, wówczas cena sprzedaży będzie znacznie niższa – dodaje.
Firmy sprzedające pakiety wierzytelności najczęściej wybierają tego kupującego, który proponuje najwyższą cenę. Dobrze jest jednak upewnić się, że nabywcą jest podmiot sprawdzony na rynku, który działa zgodnie z prawem i z zachowaniem wysokich standardów. Ewentualne przekazanie wierzytelności firmie stosującej uciążliwe metody windykacyjne może niekorzystnie wpłynąć na postrzeganie firmy sprzedającej wierzytelności, a więc łatwo wówczas o poniesienie trudnych do odrobienia strat wizerunkowych. Dlatego tak ważny jest ostrożny wybór odpowiedniego nabywcy.
