Procedura odwrotnego obciążenia dla usług budowlanych obowiązuje od 1 stycznia 2017 roku. Jednak do tej pory wielu podatników ma wątpliwości, przy jakich usługach zastosować odwrotne obciążenie, a jakie opodatkować zwykłą stawką VAT. Jeszcze większe wątpliwości pojawiają się przy świadczeniu usług kompleksowych, w których skład wchodzą zarówno usługi budowlane objęte procedurą odwrotnego obciążenia, jak i odsprzedaż zakupionych materiałów czy inne usługi pomocnicze. Poniżej wyjaśniamy, czy usługa kompleksowa objęta jest procedurą odwrotnego obciążenia.
Odwrotne obciążenie w usługach budowlanych - na czym polega i kogo obowiązuje?
Odwrotne obciążenie polega na przerzuceniu obowiązku rozliczenia podatku VAT ze sprzedawcy na nabywcę. Oznacza to, że sprzedawca do faktury sprzedaży nie dolicza podatku VAT. To odbiorca faktury ma bowiem obowiązek naliczenia tego podatku i jednocześnie ma prawo do jego odliczenia, jeżeli zakup związany jest czynnościami opodatkowanymi. W związku z tym podatek należny stanowi dla nabywcy podatek naliczony podlegający odliczeniu. Na fakturze wystawionej w procedurze odwrotnego obciążenia powinna znaleźć się adnotacja: odwrotne obciążenie.
Mechanizm odwrotnego obciążenia stosuje się w przypadku świadczenia usług budowlanych wymienionych w załączniku nr 14 do ustawy o VAT w sytuacji, gdy usługodawca świadczy te usługi jako podwykonawca.
Przy czym pojęcie podwykonawcy nie zostało zdefiniowane w ustawie o VAT. Jednak jak uznał Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów w odpowiedzi na interpelację poselską nr 8831/2016 dla prawidłowego rozumienia terminu podwykonawcy należy odnieść się do wykładni językowej. W związku z tym, zgodnie z internetowym wydaniem Słownika Języka Polskiego, za podwykonawcę uznaje się firmę lub osobę wykonującą pracę na zlecenie głównego wykonawcy.
Usługa kompleksowa, czyli jaka?
Przepisy nie definiują, co należy rozumieć pod pojęciem, jakim jest usługa kompleksowa. Zostało ono ukształtowane przez orzecznictwa organów podatkowych. Przykładowo, jak wynika z interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 14 maja 2014 roku:
(...) ze świadczeniem usługi złożonej (kompleksowej) mamy do czynienia wówczas, gdy świadczenie usługodawcy jest rozbudowane i obejmuje dwie lub więcej pojedynczych czynności (świadczeń), będących elementami częściowego zobowiązania strony transakcji. Jednocześnie usługa taka, jeśli może zostać uznana za usługę o charakterze złożonym, podlega opodatkowaniu jednolitą stawką podatku od towarów i usług, właściwą dla świadczenia podstawowego, głównego.
Usługa kompleksowa powinna być złożona z co najmniej dwóch różnych świadczeń, które prowadzą do realizacji określonego celu, czyli wykonania świadczenia głównego, na które składają się świadczenia pomocnicze. Natomiast za usługę pomocniczą uznaje się taką usługę, która nie stanowi celu samego w sobie, lecz jest wykorzystywana do wykonania usługi głównej. Przy czym, jeśli w skład świadczonej usługi wchodzą czynności, które mogą mieć charakter samoistny (nie służą wyłącznie do wykonania czynności głównej), to nie stanowią one elementu usługi kompleksowej.
Co do zasady, usługa kompleksowa podlega opodatkowaniu jednolitą stawką VAT, właściwą dla świadczenia głównego.
Usługa kompleksowa a odwrotne obciążenie
Świadcząc usługi budowlane, przedsiębiorcy często mogą mieć do czynienia ze świadczeniem usług kompleksowych. Jak wówczas opodatkować taką usługę? Otóż zgodnie z interpretacją indywidualną Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 1061-IPTPP2.4512.64.2017.2.KW, wydaną 5 kwietnia 2017 roku, świadczone przez przedsiębiorcę kompleksowe usługi budowlane podlegają opodatkowaniu z zastosowaniem mechanizmu odwróconego obciążenia.
Sprawa, w której wydano interpretację, dotyczyła podatnika prowadzącego działalność w zakresie robót budowlanych, który występuje jako podwykonawca. Zawarł on umowę z głównym wykonawcą na wykonanie usługi kompleksowej, która obejmuje m.in. wykonanie usługi objętej odwrotnym obciążeniem, koszt materiałów oraz robocizny. W związku z tym przedsiębiorca zapytał, czy w powyższej sytuacji powinien wystawić fakturę sprzedaży na usługę kompleksową z zastosowaniem mechanizmu odwrotnego obciążenia?
Zdaniem organu podatkowego, w sytuacji gdy przedsiębiorca, który jest czynnym podatnikiem podatku VAT, świadczy usługi kompleksowe wymienione w załączniku nr 14 ustawy o VAT na rzecz generalnego wykonawcy, który również jest czynnym podatnikiem VAT, to świadczone przez przedsiębiorcę kompleksowe usługi budowlane należy opodatkować z zastosowaniem mechanizmu odwrotnego obciążenia:
"Mając zatem na uwadze przedstawione okoliczności sprawy oraz obowiązujące przepisy prawa należy wskazać, że skoro Wnioskodawca będący zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku VAT świadczy ww. kompleksowe usługi wymienione w załączniku nr 14 do ustawy jako podwykonawca na rzecz generalnego wykonawcy, będącego zarejestrowanym jako podatnik VAT, to w analizowanej sprawie spełnione będą przesłanki wynikające z art. 17 ust. 1 pkt 8 ustawy w zw. z art. 17 ust. 1h ustawy. W konsekwencji świadczone przez Wnioskodawcę kompleksowe usługi budowlane (na które składają się zarówno koszty materiału jak i robocizny) będą podlegały opodatkowaniu z zastosowaniem mechanizmu odwróconego obciążenia, (...). Wnioskodawca wówczas w wystawianych fakturach nie powinien wykazywać stawki podatku, sumy wartości sprzedaży netto oraz kwoty podatku od sumy wartości sprzedaży netto, natomiast ww. faktury powinny zawierać wyrazy „odwrotne obciążenie”.
Jak wynika z powyższego, w sytuacji gdy przedsiębiorca będący podwykonawcą świadczy usługę kompleksową, gdzie świadczenie główne podlega odwrotnemu obciążeniu, wówczas do całego świadczenia należy wystawić fakturę objętą procedurą odwrotnego obciążenia. Jednak należy podkreślić, że każda sytuacja przedsiębiorcy wymaga indywidualnej analizy.
Jak wystawić fakturę z odwrotnym obciążeniem przy sprzedaży usług budowlanych w wFirma.pl?
W celu wystawienia faktury za usługi budowlane objęte procedurą odwrotnego obciążenia w systemie wFirma należy przejść do zakładki: PRZYCHODY » SPRZEDAŻ » WYSTAW » WYSTAW FAKTURĘ, a następnie w zakładce ZAAWANSOWANE, w polu Schemat księgowy wybrać opcję: Usługi budowlane - Odwrotne obciążenie. Wówczas w polu Stawka VAT automatycznie pojawi się stawka: VAT rozlicza nabywca.
