Na chwilę obecną należy się spodziewać wielu zmian w Ordynacji podatkowej. Z projektu do ustawy wynika, że Ministerstwo Finansów stara się przeforsować nieco ponad 100 rozwiązań prawnych. Wśród nich są te, które mają za zadanie uszczelnić system podatkowy, zapewnić efektywny pobór podatków oraz takie, których celem jest uproszczenie procedur podatkowych. Warto także zwrócić uwagę na propozycje Ministerstwa Gospodarki, które zostały wysunięte równolegle do prac prowadzonych przez resort finansów.
Zmiany w Ordynacji podatkowej - klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania
Klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania nie jest nowym tworem w polskim prawie. Bowiem już 2003 r. wprowadzono stosowne regulacje, które jednak zostały uchylone w następstwie wyroku Trybunału Konstytucyjnego (wyrok z dnia 11 maja 2004 r. sygn. akt K 4/03).
“Nowa wersja” klauzuli jest odpowiedzią na stanowisko Komisji Europejskiej, która zaleciła państwom członkowskim wprowadzenie ogólnej zasady w tym przedmiocie. Jej głównym zadaniem jest niwelowanie działań większych korporacji, które konstruują rozmaite “wehikuły podatkowe” powodujące nadużycia oraz agresywne planowanie z założenia prowadzące do obniżenia zobowiązań podatkowych.
Pełnomocnictwo ogólne
W projekcie Ordynacji podatkowej zawarto nowe rozwiązanie odnoszące się do reprezentacji podatnika w postaci pełnomocnictwa ogólnego. Na chwilę obecną pełnomocnicy borykają się z nadmiernym formalizmem, który przejawia się m.in obowiązkiem składania odrębnego pełnomocnictwa albo jego odpisu do każdej sprawy. Zatem łatwo się domyślić, że aktualne rozwiązanie nie przystaje do bieżących potrzeb.
Koncepcja pełnomocnictwa ogólnego zakłada, że zakres czynności, które będzie mogła dokonywać osoba umocowana, będzie odnosił się do wszystkich spraw podatkowych oraz innych, które będą należały do właściwości organów podatkowych lub organów kontroli skarbowej. Korzystnym rozwiązaniem jest możliwość umocowania jeszcze w chwili, gdy nie będzie się toczyć żadna procedura podatkowa - albo już w jej toku.
Pełnomocnictwo ogólne będzie można złożyć w formie elektronicznej. Co więcej, powstanie Centralny Rejestr Pełnomocnictw Ogólnych (CRPO), w którym będą gromadzone te upoważnienia. Należy nadmienić, że zgłoszenie pełnomocnictwa ogólnego, w myśl projektu, będzie także możliwe za pośrednictwem CEIDG. Stamtąd zostanie zaimportowane do CRPO.
Zapłata podatku przez inną osobę
Z dnia na dzień rośnie liczba transakcji dokonywanych za pośrednictwem rachunków bankowych. Także w przedmiocie zapłaty podatków. Dość powszechnym zjawiskiem jest uiszczanie należności przez osoby niezobowiązane np. przez rodzinę, znajomych itp.
W obecnym stanie prawnym organy podatkowe muszą wyjaśniać każdy tytuł wpłaty oraz dokonywać zwrotu wpłaconej kwoty. Równolegle te same organy zmuszone są do podjęcia działań egzekucyjnych w stosunku do tych podatników, którzy przekonani są o braku zaległości podatkowych poprzez wykonanie ich zobowiązania przez inną osobę. Z tego względu należności podatkowe wygasają bardzo nieefektywnie.
W projekcie ustawodawca proponuje przyjęcie regulacji, która powoduje wygaśnięcie zobowiązania podatkowego poprzez zapłatę dokonaną przez podmiot inny niż zobowiązany do zapłaty, jeżeli treść dowodu wpłaty nie budzi wątpliwości, a wpłata będzie dotyczyła kwot do 1000 zł.
Inne propozycje Ministerstwa Finansów
Pozostałe regulacje odnoszą się do zasad doręczania korespondencji oraz bezpłatnego dostępu do zunifikowanego Rejestru Zastawu Skarbowych na ruchomościach. Kolejnym pomysłem jest powołanie niezależnej Rady ds. Unikania Opodatkowania, która będzie miała wpływ na wydawanie opinii zabezpieczających, czyli takich, które określą, jakie czynności są dopuszczalne, a które uchodzić będą za uchylanie się od opodatkowania.
Warto wspomnieć o tym, że zmienią się także uprawnienia organów podatkowych w przedmiocie dostępu do informacji bankowych.
Propozycje Ministerstwa Gospodarki w zakresie zmian w Ordynacji podatkowej
W trakcie prowadzonych prac nad nowelizacją Ordynacji podatkowej Ministerstwo Gospodarki udostępniło dokument z własnymi propozycjami legislacyjnymi.
Na uwagę zasługuje idea dookreślenia zasad postępowania podatkowego. Powiew świeżości to przede wszystkim koncepcja, by w razie wątpliwości organ podatkowy orzekał na korzyść podatnika. W obecnym stanie prawnym sytuacja kształtuje się zgoła odmiennie, a przecież nie jest racjonalnym podejściem, by przedsiębiorca za każdym razem ponosił ciężary z powodu niejasności w prawie.
Kolejnym pomysłem jest tzw. Karta Rzetelnego Podatnika, czyli wdrożenie rozwiązania polegającego na przyznawaniu określonych przywilejów podatnikom udostępniającym na bieżąco wgląd do swoich ksiąg organom podatkowym. Choć dodatkowe prawa wiązałyby się np. z indywidualnym uzgadnianiem terminów na załatwianie sprawy czy brakiem kar za błędne, lecz niecelowe działanie podatnika, to proponowana zmiana wydaje się być kontrowersyjna.
Jako pozytywny aspekt zmian w Ordynacji podatkowej należy ocenić ideę składania interpretacji indywidualnych, której moc obowiązywania rozszerzyłaby się na dwie strony danej transakcji. Aktualnie gdy przedsiębiorcy są zainteresowani uzyskaniem ochrony prawnej, są zobligowani do odrębnego wystąpienia z wnioskiem o wydanie stosownej wykładni. W praktyce podmioty te nie mają gwarancji na uzyskanie jednolitej interpretacji.
Zakres zmian w Ordynacji podatkowej jest bardzo szeroki. Oczywiście należy aprobować wszelkie próby zmian, które mają na celu ograniczyć nadmierny rozrost formalizmu oraz uprościć działania proceduralne. Zmiany w tym przedmiocie należy więc oceniać wstępnie jako pozytywne, lecz praktyka pokaże, czy zostały ustanowione z myślą o dobru podatników.
