Wraz z początkiem stycznia 2014 roku w życie weszła znowelizowana ustawa o VAT. Gdy dochodzi do zmian w przepisach, największą trudność sprawiają rozliczenia dokonywane na przełomie roku.
Podatnicy często mają problem z określeniem, czy dla danej sprzedaży stosować już “nowe” przepisy, czy też posiłkować się “starymi”. Obecnie ma to szczególne znaczenie, gdyż zmiany objęły m.in. kwestię związaną z momentem powstania obowiązku podatkowego, a ten jest ważny dla prawidłowego dokonania rozliczeń z urzędem skarbowym.
Powstanie obowiązku podatkowego - zasady ogólne
Z dniem 1 stycznia 2014 roku zmianie uległ moment powstania obowiązku podatkowego w VAT. Co ważne, zmiana dotyczy nie tylko przepisów szczególnych, ale przede wszystkim ogólnej zasady ustalenia momentu powstania obowiązku podatkowego.
Od 2014 roku bez względu na to, czy sprzedaż dokumentowana jest fakturą, czy też nie, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem przepisów szczególnych, jakie odnoszą się do wyróżnionych w ustawie czynności m.in. świadczenia usług budowlanych, dostawy książek drukowanych czy świadczenia usług telekomunikacyjnych.
Do końca 2013 roku przepis ogólny, dotyczący momentu powstania obowiązku podatkowego, brzmiał w dużej mierze podobnie do nowych przepisów: “Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi (...)”. Ale już jeżeli dana sprzedaż powinna być udokumentowana fakturą “obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w 7 dniu, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi”.
Obecnie (od 2014 roku) bez względu na to, czy sprzedaż dokumentowana jest fakturą, czy też nie “obowiązek podatkowy przy zasadach ogólnych powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi”.
Jak stosować powyższe zasady w praktyce - szczególnie w przypadku czynności na przełomie roku podatkowego?
Przykład 1.
Sprzedaż towaru na rzecz polskiej firmy nastąpiła 31 grudnia 2013 r.
Obowiązek podatkowy z tytułu podatku dochodowego powstanie w dacie sprzedaży - 31 grudnia 2013 r.
Obowiązek podatkowy w VAT powstanie w dacie wystawienia faktury. Należy ją wystawić najpóźniej 7 stycznia 2014 r.
Powstanie obowiązku podatkowego - usługi budowlane i transportowe
Do końca 2013 roku w przypadku usług budowlanych i transportowych obowiązek podatkowy w zakresie VAT powstawał w momencie otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż 30 dnia, licząc od dnia wykonania usług. Ustawa bowiem wyróżniała ten charakter usług jako szczególne, nakładając na przedsiębiorców świadczących usługi budowlane lub transportowe odmienne przepisy w kwestii wyznaczenia momentu powstania obowiązku podatkowego.
Od stycznia 2014 roku zmiany nastąpiły i w tym zakresie. W przypadku usług transportowych na skutek wyroku Trybunału Sprawiedliwości UE z 16 maja 2013 r. w sprawie C-169/12 zostały zniesione przepisy szczególne, a moment powstania obowiązku podatkowego dla nich jest określany wg zasad ogólnych, czyli w momencie wykonania usługi.
Przykład 2.
Przedsiębiorca wykonał usługę spedycyjną w dniu 27 grudnia 2013 r. (w tym samym dniu wystawiono fakturę), za którą zapłatę otrzymano w dniu 13 stycznia 2014 r.
Obowiązek podatkowy z tytułu podatku dochodowego powstanie w dacie wykonania usługi.
Obowiązek podatkowy w VAT powstanie:
- 13 stycznia 2014 zgodnie z przepisami obowiązującymi do końca roku 2013, lub
- 27 grudnia 2013, jeżeli podatnik zdecyduje się rozpoznać obowiązek podatkowy na zasadach ogólnych, co umożliwia wydany w dniu 16 maja 2013 roku wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE.
Przykład 3.
Przedsiębiorca wykonał usługę budowlaną na rzecz innej firmy. W dniu 23 grudnia usługę odebrano, sporządzając na tę okoliczność protokół odbioru i wystawiając fakturę VAT sprzedaży. Termin zapłaty określono na 45 dni.
Obowiązek podatkowy z tytułu podatku dochodowego powstanie w dacie wykonania usługi, czyli dnia 23 grudnia.
Obowiązek podatkowy w VAT powstanie 22 stycznia 2014 roku czyli 30 dnia, licząc od dnia wykonania usługi.
