Nowy rok podatkowy to nie tylko konieczność złożenia deklaracji rocznej i założenia nowej księgi przychodów i rozchodów – to także możliwość wprowadzenia pewnych zmian w swojej działalności. Najpopularniejsza dotyczy opcji wyboru innej formy opodatkowania, ale warto wiedzieć, że amortyzacja firmowych środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych również może być zmieniona można także amortyzację
Amortyzacja - obniżenie stawki
Maksymalne dopuszczalne stawki amortyzacji określone zostały w Wykazie stawek amortyzacyjnych – jednakże przedsiębiorca może też zastosować je w niższej wartości. Wyboru takiego można dokonać zawsze podczas wprowadzania nowego środka trwałego do ewidencji oraz właśnie rozpoczynając nowy rok podatkowy. Taka opcja wskazana została w art. 22i ust. 5 Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (ustawy o PIT).
Zmiana stawki, o ile nie następuje na początku amortyzowania danego składnika majątkowego, jest dopuszczalna jedynie od pierwszego miesiąca każdego następnego roku podatkowego. Zatem jako że odpisy amortyzacyjne mogą być dokonywane miesięcznie, kwartalnie bądź rocznie, zastosowanie obniżonej stawki amortyzacji będzie mogło mieć miejsce odpowiednio w styczniu nowego roku podatkowego, w jego pierwszym kwartale albo na jego zakończenie. Co więcej, raz zmieniona stawka może ulec ponownej modyfikacji – także wraz z początkiem nowego roku podatkowego. W takiej sytuacji przedsiębiorca może ją albo powtórnie obniżyć, albo też zwiększyć, jeśli została ona wcześniej obniżona.
Niezwykle istotne jest także, że stawki amortyzacyjne przedsiębiorca może modyfikować dowolnie w odniesieniu do różnych środków trwałych w jego działalności – zgodnie ze wskazanym wcześniej przepisem, w którym wskazano na “poszczególne środki trwałe”. Zatem obniżając stawkę w przypadku jednego sprzętu, podatnik może, ale nie musi dokonać takiej samej operacji w przypadku innego. Także skala zmniejszenia wartości stawki w odniesieniu do poszczególnych maszyn może się od siebie różnić. Natomiast warto zwrócić uwagę na fakt, że możliwe w tym zakresie modyfikacje dotyczą wyłącznie środków trwałych – w ustawie nie wskazano takiej możliwości dla wartości niematerialnych i prawnych.
Zerowa stawka amortyzacji – czy to możliwe?
Choć najczęściej bywa tak, że przedsiębiorcy wybierają najwyższe dopuszczalne stawki amortyzacji, aby jak najszybciej zamortyzować swoje środki trwałe, to z różnych przyczyn może się okazać, że właśnie niższa stawka będzie bardziej opłacalna. W przepisach wskazano wyłącznie górną granicę stosowania tych stawek, natomiast ustawodawca nie zastosował bariery, jeśli chodzi o ich wartość minimalną.
Pojawia się zatem pytanie – czy przedsiębiorca może zmniejszyć swoją stawkę amortyzacyjną do zera, właściwie zaprzestając tym samym amortyzowania środka trwałego? Wydaje się, że przepisy nie zabraniają takiego postępowania wprost, jednakże może się z nim wiązać pewne ryzyko. Zgodnie bowiem z art. 22h ust. 1 ustawy o PIT odpisów amortyzacyjnych należy dokonywać począwszy od pierwszego miesiąca następującego po miesiącu, w którym dany środek trwały wprowadzono do ewidencji, aż do końca miesiąca, w którym nastąpi zrównanie sumy odpisów amortyzacyjnych z jego wartością początkową, w którym postawiono go w stan likwidacji, zbyto albo stwierdzono jego niedobór. Wprawdzie ustawodawca w art. 22c pkt 5 ustawy wskazał przypadki, w których amortyzację należy przerwać, jednakże nie zawarto tam możliwości obniżenia stawki amortyzacyjnej do zera.
W związku z powyższym stosowanie zerowej stawki amortyzacji nie jest wprawdzie wprost wzbronione, natomiast może zostać zakwestionowane przez organy skarbowe. Jeśli mimo wszystko przedsiębiorca chciałby skorzystać z takiej stawki, warto wystąpić o wydanie indywidualnej interpretacji, chroniącej przed ewentualnymi negatywnymi konsekwencjami.
Czy stawkę można podwyższyć?
Zmniejszenie stawki amortyzacyjnej nie jest więc z zasady problematyczne, jednakże co z działaniem w drugą stronę? Istnieją sytuacje, kiedy stawka może zostać podwyższona – także wtedy, kiedy jej wartość jest maksymalną wskazaną w Wykazie.
Zgodnie z artykułem 22i ust. 2 ustawy przedsiębiorca może stosować podwyższone stawki amortyzacyjne. Współczynniki mogą w tym przypadku wynosić maksymalnie:
- 1,2 dla budynków i budowli, używanych w warunkach pogorszonych,
- 1,4 dla budynków i budowli używanych w warunkach złych; maszyn, urządzeń i środków transportu (z wyjątkiem morskiego taboru pływającego) używanych bardziej intensywnie w stosunku do warunków przeciętnych albo wymagających szczególnej sprawności technicznej, oraz
- 2,0 dla maszyn i urządzeń zaliczonych do grupy 4-6 i 8 Klasyfikacji Środków Trwałych, poddanych szybkiemu postępowi technicznemu.
Wprawdzie w dwóch pierwszych przypadkach, dotyczących złych i pogorszonych warunków oraz bardziej intensywnego użytkowania sprzętu, współczynnik podwyższający może być zastosowany już od pierwszego okresu, w którym zaistniały wskazane okoliczności. Jeśli jednak chodzi o szybki postęp techniczny, to ewentualnych modyfikacji można dokonać wyłącznie na początku nowego roku podatkowego.
Z metody degresywnej na metodę liniową
Najpopularniejsze metody amortyzacji wykorzystywane w przedsiębiorstwach to metoda liniowa i degresywna. Dla przypomnienia – pierwsza z nich zakłada dokonywania odpisów amortyzacyjnych przez cały okres amortyzacji w tej samej, uzależnionej od stawki wysokości.
Zgodnie z drugą natomiast w pierwszym roku odpisów dokonuje się, obliczając je na podstawie wartości początkowej środka trwałego, stosując przy tym stawkę wskazaną w Wykazie, podwyższoną o odpowiedni współczynnik. W kolejnych natomiast wysokość odpisów ustalana jest na podstawie wartości pomniejszonej o już dokonane odpisy. Natomiast w roku podatkowym, w którym wysokość odpisu dokonywanego w ramach metody degresywnej byłaby niższa niż w przypadku metody liniowej, należy rozpocząć korzystanie z tej ostatniej formy.
Dlatego też, jeśli przedsiębiorca zdecydował się na degresywną metodę amortyzacji, powinien na początku każdego nowego roku podatkowego pamiętać o ustaleniu wysokości odpisu. Następnie należy taką wartość porównać z opisem, który wynikałby z metody liniowej. Jeśli okaże się, że drugi z nich jest większy, to oznacza, że nadeszła pora na zmianę metody amortyzacji.
Ważne! Przed zdecydowaniem się na wybór degresywnej stawki amortyzacji niezbędne jest upewnienie się, że rzeczywiście można ją zastosować. Zgodnie z przepisami metoda ta przewidziana jest dla maszyn i urządzeń z grup 3-6 i 8 Klasyfikacji Środków Trwałych oraz środków transportu, jednak z wyłączeniem samochodów osobowych.
Amortyzacja miesięczna, kwartalna czy roczna?
Jak już wcześniej wskazano, przedsiębiorca odpisów amortyzacyjnych dokonuje w okresach rozliczeniowych – co miesiąc, co kwartał (w równych ratach) bądź też jednorazowo na zakończenie roku podatkowego. Taką możliwość
Początek nowego roku podatkowego daje podatnikom także dodatkowe możliwości w tym zakresie – mogą oni ustalić ponownie, w jakich okresach chcieliby dokonywać odpisów. Także w tym przypadku – podobnie jak ze stawką amortyzacji – ustalenia tych okresów można dokonywać dla poszczególnych środków trwałych. Natomiast różnica dotyczy w tym zakresie wartości niematerialnych i prawnych – jak wskazano wcześniej, ich stawki nie podlegają wprawdzie modyfikacji, ale już częstotliwość odpisów amortyzacyjnych – jak najbardziej.
Jak więc widać, początek nowego roku podatkowego to sporo opcji dla przedsiębiorcy. Warto się z nimi zapoznać, może się bowiem okazać, że dzięki modyfikacjom zasad amortyzacji środków trwałych czy wartości niematerialnych i prawnych, będzie można zoptymalizować rozliczenia w firmie.
