Prawo ochronne na znak towarowy nie może zostać zdefiniowane bez wskazania, czym jest sam znak towarowy. Pojęcie to pojawia się w ustawie z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej:
| Art. 120. 1. Znakiem towarowym może być każde oznaczenie, które można przedstawić w sposób graficzny, jeżeli oznaczenie takie nadaje się do odróżnienia towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa. 2. Znakiem towarowym, w rozumieniu ust. 1, może być w szczególności wyraz, rysunek, ornament, kompozycja kolorystyczna, forma przestrzenna, w tym forma towaru lub opakowania, a także melodia lub inny sygnał dźwiękowy. 3. Ilekroć w ustawie jest mowa o: 1) znakach towarowych – rozumie się przez to także znaki usługowe (...). |
Znak towarowy ma zatem za zadania wyróżnić produkty lub usługi przedsiębiorstwa spośród innych firm funkcjonujących w tej samej branży, tworzy renomę firmy i buduje przywiązanie klientów do marki. Z tego też powodu stanowi dla firmy cenny składnik majątku i przedsiębiorca dbający o własne interesy powinien korzystać z takiego środka jako prawo ochronne na znak towarowy.
Prawo ochronne na znak towarowy - co to właściwie jest?
W aktach prawnych nie znajdziemy definicji wprost określającej, czym jest prawo ochronne na znak towarowy, ale z ogółu przepisów możemy wywnioskować, że jest to prawo do wyłącznego posługiwania się znakiem towarowym w celach zawodowych lub zarobkowych, które ma charakter czasowy i terytorialny (czyli chroni znak towarowy jedynie przez określony czas - 10 lat na terenie Polski - i jedynie na wyznaczonym terenie).
Prawo ochronne oznacza, że właściciel znaku towarowego może:
- umieszczać go na towarach lub opakowaniach;
- umieszczać go na dokumentach niezbędnych do wprowadzenia towarów do obrotu gospodarczego lub na dokumentach związanych ze świadczeniem usług;
- posługiwać się znakiem towarowym w celach reklamowych i promocyjnych.
Rozszerzeniem wskazanych wyżej uprawnień jest również:
- używanie symbolu różniącego się od znaku towarowego elementami, które nie zmieniają jego odróżniającego charakteru;
- używanie znaku jedynie do celów związanych z eksportem, a niekorzystanie z niego w kraju;
- używanie znaku towarowego przez osobę trzecią za zgodą uprawnionego;
- korzystanie ze znaku towarowego przez osobę upoważnioną do używania znaku wspólnego albo znaku wspólnego gwarancyjnego.
| Ważne! Znak towarowy indywidualny - znak towarowy zgłoszony przez osobę fizyczną, osobę prawną, organ administracji rządowej albo państwową jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, która działa w imieniu Skarbu Państwa. Znak towarowy wspólny - znak towarowy, który został zgłoszony przez organizację posiadającą osobowość prawną, powołaną do reprezentowania interesów przedsiębiorców. Może ona korzystać ze znaku w celach związanych z realizacją założeń stowarzyszenia zgodnie z zapisami specjalnie stworzonego regulaminu. Ze znaku towarowego wspólnego mogą zatem korzystać zarówno wspomniana organizacja, jak i zrzeszone w niej podmioty. Znak towarowy wspólny gwarancyjny - znak towarowy, na który prawo ochronne przysługuje organizacji posiadającej osobowość prawną. Nie zawsze używa ona znaku, ale pozwala korzystać z niego przedsiębiorcom, którzy podporządkują się jego regulaminowi. Regulamin tworzony jest przez samą organizację, to ona ma też prawo kontrolować przedsiębiorców, jeśli chodzi o przestrzeganie jego zapisów. |
Ustawa zezwala na przekształcenie znaku towarowego w znak towarowy wspólny lub gwarancyjny. W tym celu właściciel znaku powinien wnieść odpowiedni wniosek (wraz z opłatą) do Urzędu Patentowego. Co ważne, wraz z przekształceniem się znaku zmienia się także zakres jego ochrony prawnej.
Jak zaznaczaliśmy wcześniej, prawo ochronne na znak towarowy ma odpowiedni zakres terytorialny. Właściciel znaku towarowego sam może zadecydować, jaki obszar będzie on obejmował. Prawo ochronne na znak towarowy może mieć zakres:
- krajowy - znak towarowy powinien być zgłoszony w krajowym urzędzie patentowym - w przypadku Polski jest to Urząd Patentowy Rzeczpospolitej Polskiej,
- regionalny - na miejsce zgłoszenia znaku wpływa struktura, w której ma on być chroniony (w Polsce najczęściej znaki towarowe jest to grunt wspólnotowy - zgłoszenia dokonuje się w Urzędzie Harmonizacji Rynku Wewnętrznego z siedzibą w Alicante w Hiszpanii),
- międzynarodowy - decydują się na niego zazwyczaj spore przedsiębiorstwa, prowadzące handel zagraniczny na dużą skalę (by chronić znak na tym poziomie, zgłasza się go w Biurze Światowej Organizacji Własności Intelektualnej w Genewie w Szwajcarii). Podmioty, które chcą chronić swój znak towarowy na takim poziomie, muszą udowodnić, że na poziomie regionalnym i krajowym wykorzystały już wszystkie dostępne środki.
Przy rejestracji znaku towarowego przedsiębiorca powinien wskazać zakres działania, z którym będzie on związany. Dzięki temu podobny znak może być zarejestrowany przez podmioty, które działają w innej branży, ale chciałyby posługiwać się podobnym znakiem towarowym. Jest to możliwe, jeśli nie zachodzi obawa o to, że odbiorcy towarów lub usług pomylą się co do świadczącej je jednostki.
Prawo ochronne na znak towarowy w praktyce
Jak już wiadomo, prawo ochronne na znak towarowy stanowi dla przedsiębiorcy przede wszystkim zabezpieczenie przed bezprawnym używaniem znaku, a co za tym idzie - podszywania się pod markę. Jeżeli zdarzą się takie naruszenia, może on dochodzić swoich praw przed sądem.
W przypadku, gdy w wyniku działania osoby naruszającej znak towarowy powstała po stronie osoby, które rejestrowała znak, szkoda, może ona domagać się na drodze sądowej odszkodowania, wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści, jakie odniosła druga strona, a także wysunąć roszczenia prewencyjne. Roszczenia prewencyjne można określić jako żądanie zaprzestania działań sprzecznych z prawem, czyli takich, które naruszają prawa właściciela znaku towarowego, na przykład wycofanie z obrotu towaru rozprowadzanego pod znakiem towarowym zarejestrowanym przez przedsiębiorcę lub wręcz zniszczenie oznaczonej nim partii. Właściciel znaku towarowego może również domagać się przeprosin w środkach masowego przekazu lub opublikowania treści wydanego orzeczenia w prasie czy na wskazanej stronie internetowej. Co ważne, może on dochodzić swoich praw również na gruncie prawa cywilnego, co oznacza, że w sprawie jednego naruszenia znaku towarowego mogą toczyć się postępowania przed dwoma sądami.
