Przedpłata, zaliczka – w obrocie gospodarczym niejednokrotnie zdarza się, że nabywca wpłaca swojemu kontrahentowi część należności jeszcze przed momentem dostarczenia towaru albo wykonania usługi. W takim przypadku obowiązek sprzedawcy będącego czynnym płatnikiem VAT jest jasny – wystawienie faktury zaliczkowej i odprowadzenie od wpłaconej sumy podatku VAT. Co natomiast należy zrobić w sytuacji, kiedy wpłacona kwota opiewa na 100% wartości zamówienia, a dostawa towaru lub usługa nie zostały jeszcze sfinalizowane?
Zaliczka a obowiązek podatkowy
Podstawową zasadą w przypadku otrzymania zaliczki jest fakt, że generuje ona obowiązek podatkowy na gruncie VAT już w momencie wpływu. Tym samym przedsiębiorca, który otrzymał część zapłaty, jest zobowiązany do proporcjonalnego wykazania podatku VAT wynikającego z całości zamówienia w okresie tego otrzymania. Z drugiej strony nabywca wpłacający zaliczkę ma prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego wykazanego na fakturze, także proporcjonalnie do kwoty, którą uregulował.
Nieco inaczej sprawa przedstawia się w przypadku podatku dochodowego. Zgodnie z przepisami ustawy o PIT przychodu nie stanowią należności pobrane na poczet towarów i usług, które zostaną wykonane w następnych okresach sprawozdawczych. Zatem częściowa zapłata za nabycie jeszcze przed dostarczeniem towaru lub wykonaniem usługi nie będzie stanowiła przychodu dla przedsiębiorcy ani kosztu dla jego kontrahenta.
Zaliczka na 100% wartości zamówienia
Częściowe opłacenie towaru albo usługi jeszcze przed tym dostawą lub wykonaniem nie budzi wątpliwości – taki wpływ należy uznać za zaliczkę i tak też potraktować na gruncie podatkowym. Wątpliwości pojawiają się, kiedy taka przedpłata stanowi całą wartość realizowanego zamówienia.
W takim przypadku organy skarbowe reprezentują dwa stanowiska. Zgodnie z pierwszym mimo otrzymania całej sumy nie powinno się zaliczki uznawać za przychód aż do momentu, kiedy nie zostanie wykonana usługa lub dostarczony towar. Dla tej opinii istnieje jednakże alternatywa – według odmiennych interpretacji otrzymanie zapłaty za całą wartość usługi lub towaru należałoby potraktować jako przychód i ująć w okresie otrzymania w ramach zaliczki na podatek dochodowy.
Mimo to w praktyce częściej stosowane jest założenie pierwsze – zaliczka nie powinna mieć charakteru definitywnego. Warto pamiętać, że może ona zostać zwrócona albo rozliczona w inny sposób. Ponadto taka wpłata odnosi się do jeszcze niewykonanych czynności – tym samym nie powinna ona być uwzględniana w przychodach (i kosztach nabywcy) aż do momentu zrealizowania dostawy towaru lub usługi.
Zobacz też: