Odliczenia VAT - nowe przepisy

Wraz z Nowym Rokiem w życie weszło znowelizowane prawo dotyczące momentu odliczenia VAT. Zmiana przyczyniła się do narastania wątpliwości w kwestii odliczenia VAT w dwóch następujących po sobie okresach rozliczeniowych w sytuacji, kiedy obowiązek podatkowy pojawił się w innym miesiącu niż ten, w którym została wystawiona faktura.

Znowelizowane regulacje, a konkretnie art. 86 ust. 10 ustawy o VAT, mówią, że zmniejszenie podatku VAT należnego o VAT naliczony ma miejsce w rozliczeniu za okres, w czasie którego w stosunku do nabytych bądź importowanych przez podatnika towarów/usług narodził się obowiązek podatkowy - to tak zwana nowa reguła ogólna.

Uwaga!
Co do zasady obowiązek podatkowy powstanie w momencie dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi. Dzieje się to zwykle na skutek fizycznego wydania danego towaru/towarów podatnikowi lub osobie przez niego upoważnionej.

Ale prawo do odliczenia VAT powstaje nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres otrzymania faktury bądź dokumentu celnego. W art. 86 ust. 10b pkt 1 Ustawy o podatku od towarów i usług można znaleźć zasadę uzależniającą datę odliczenia VAT od chwili otrzymania faktury. Jeśli podatnik nie dostanie właściwych dokumentów, prawo do odliczenia VAT przenosi się na chwilę ich otrzymania.

Uwaga!
Z prawa wynika, że odliczenia VAT będzie można dokonać, jeśli będą spełnione poniższe wymogi:
  • powstał obowiązek podatkowy w odniesieniu do nabytych towarów lub usług,
  • doszło do ich nabycia,  
  • podatnik otrzymał fakturę dotyczącą tej transakcji.                

Odliczenia VAT - wątpliwości

Główne źródło problemów przy interpretacji stanowi art. 86 ust.11 ustawy o VAT. Jest to przepis odsyłający do innych regulacji Ustawy o podatku od towarów i usług, a konkretniej do ust. 10, 10d oraz 10e. Normy zawarte w ustępach: 10d i 10e dotyczą odliczenia podatku w specyficznych sytuacjach rozliczania importu lub w przypadku metody kasowej. Wątpliwości nie będą ich dotyczyć.

Kontrowersje i wątpliwości wywołuje art. 86 ust. 11 ustawy. Ten zapis odsyła do ust. 10, 10d i 10e - te dwa ostatnie dotyczą odliczenia VAT w specyficznych przypadkach rozliczania importu bądź zastosowania metody kasowej. Tutaj wątpliwości nie ma. Z kolei w ust. 10 ustawodawca zawarł opisaną wyżej nową regułę ogólną, którą przy interpretacji należy dopełnić art. 86 ust. 10b pkt 1 (prawo do odliczenia VAT powstaje nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę lub dokument celny). Ale przepis z ust. 11 nie odsyła do ust. 10b pkt 1, odnosi się on bowiem do częstych przypadków, w których podatek naliczony wynika z otrzymanej przez podatnika faktury. W rzeczywistości może to znaczyć, że w takim przypadku odliczenia VAT od nabycia towarów i usług w dwóch kolejnych okresach rozliczeniowych będą niemożliwe.

Uwaga!
Od Nowego Roku weszły w życie nowe regulacje dotyczące terminu wystawienia faktury: do 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru lub wykonania usługi.

Odliczenia VAT w dwóch kolejnych okresach

Regulacje na temat odliczenia VAT w przypadku krajowych transakcji zakupowych zawarte są w dwóch przepisach: art. 86 ust. 10 oraz właśnie art. 86 ust. 10b pkt 1. Stąd można wysnuć wniosek - o ile okres otrzymania faktury przez nabywcę zbiegnie się z okresem pojawienia się obowiązku podatkowego w podatku należnym po stronie sprzedawcy, to możliwe stanie się skorzystanie z prawa do odliczenia VAT w dwóch kolejnych okresach.

Przypuszcza się, że pominięcie drugiej regulacji (art. 86 ust. 10b pkt) w art 86 ust.11 nie było celowym działaniem prawodawcy. Jego dążeniem raczej nie była likwidacja możliwości odliczenia VAT w dwóch kolejnych miesiącach. Ale czytając treść ustawy, można dojść do wniosku, że rozliczenie VAT w dwóch następujących po sobie okresach zaczyna swój bieg od chwili pojawienia się obowiązku podatkowego u sprzedawcy.

Odliczenia VAT na przykładach

Przykład 1.

Obowiązek podatkowy powstanie w lutym, faktura zostanie wystawiona również w tym miesiącu.

Jan Kowalski 18 lutego 2014 roku dokonał zakupu towarów. Fakturę dokumentującą transakcję otrzymał następnego dnia, tj. 19 lutego. Zgodnie z literalnym art. 86 ust. 11 ustawy o VAT nabywca będzie miał możliwość odliczyć podatek VAT naliczony w miesiącu zakupu (czyli w lutym) bądź w dwóch kolejnych miesiącach (za marzec lub kwiecień).

Przykład 2.

Obowiązek podatkowy powstanie w lutym, a faktura zostanie wystawiona dopiero w marcu.

Pan Nowak 20 lutego 2014 zakupił towar. Fakturę otrzymał w następnym miesiącu, tj. 2 marca. W tej sytuacji podatnik będzie miał możliwość odliczenia VAT w rozliczeniu za marzec lub kwiecień.

Przy analizie wspomnianych przepisów Ustawy o podatku od towarów i usług należy przyjąć interpretację, która dopuszcza możliwość odliczenia podatku naliczonego w dwóch kolejnych okresach rozliczeniowych. Jednakże warunkiem  niezbędnym jest zbieżność okresu otrzymania faktury przez nabywcę z powstaniem obowiązku podatkowego po stronie sprzedawcy.