Przepisy Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przewidują możliwość podwyższania oraz obniżania stawek amortyzacyjnych składników majątku wprowadzonych do ewidencji. O ile w przypadku podwyższania stawek należy spełnić dodatkowe warunki, to o obniżaniu rocznej stawki podatnik może decydować sam. Jednakże obniżenie stawki amortyzacji środka trwałego spowoduje niższe wartości odpisów, które trafią do kosztów uzyskania przychodów. Na pierwszy rzut oka takie rozwiązanie wydaje się nie być korzystne dla przedsiębiorców, ale jak się okaże poniżej - nie zawsze. Sprawdź kiedy opłaca się stosować obniżone stawki amortyzacyjne samochodu!
Ograniczenie odpisów w przypadku samochodów osobowych
Samochody osobowe, które z założenia będą wykorzystywane wyłącznie w celach wykonywania działalności gospodarczej, co do zasady powinny zostać ujęte w ewidencji środków trwałych. Ustawodawca przewidział pewne ograniczenia odnośnie wartości stawek amortyzacyjnych możliwych do rozliczenia w kosztach uzyskania przychodów. Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 4 za koszt nie uznaje się odpisów z tytułu zużycia samochodu osobowego w części ustalonej od wartości samochodu przewyższającej równowartość 20.000 euro. Przeliczenia na złote należy dokonać według kursu średniego euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski w dniu przekazania samochodu do używania.
Przykład 1.
Przedsiębiorca zakupił samochód osobowy o wartości początkowej 120.000 zł, który zamierza 7 lutego 2014 r. wprowadzić do ewidencji środków trwałych. Zgodnie z obowiązującym ograniczeniem należy obliczyć wartość początkową samochodu, która może zostać ujęta w kosztach uzyskania przychodów:
- kurs średni euro z dnia przekazania samochodu do używania (7.02.2014 r.): 4,1865 zł;
- część wartości początkowej, która będzie stanowić koszt podatkowy: 20.000 euro x 4,1865 zł = 83.730 zł.
Jak wynika z wyliczeń, wartość odpisów amortyzacyjnych, jaką przedsiębiorca może ująć w kosztach uzyskania przychodów wynosi jedynie 83.730 zł, a to znacznie mniej niż rynkowa wartość pojazdu.
Obniżone stawki amortyzacyjne samochodu osobowego - kiedy korzystne?
Co do zasady przedsiębiorcy powinni stosować stawki amortyzacyjne wskazane w “Wykazie rocznych stawek amortyzacyjnych” zamieszczonym w załączniku do ustawy o PIT. Jednak zgodnie z art. 22i ust. 5 podatnicy mogą obniżać podane w wykazie stawki dla poszczególnych środków trwałych. Zmiana ta możliwa jest bowiem od miesiąca, w którym środki te zostaną wprowadzone do ewidencji - bądź od pierwszego miesiąca każdego następnego roku podatkowego.
Kiedy tak naprawdę podatnikowi opłaca się obniżenie stawki amortyzacji? W przypadku, gdy zakupiony samochód zamierza sprzedać w niedalekiej przyszłości.
Przy dokonywaniu zbycia środka trwałego wartość dotychczasowych odpisów amortyzacyjnych ma istotne znaczenie podczas ustalania kosztów sprzedaży składnika majątku. Jak wynika z art. 23. ust. 1 pkt 1 lit. b, wydatki na nabycie lub wytworzenie we własnym zakresie środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych - pomniejszone o sumę odpisów amortyzacyjnych - są kosztem uzyskania przychodów w przypadku odpłatnego zbycia tych składników majątku, bez względu na czas ich poniesienia.
| Uwaga! Zgodnie z art. 22h ust. 1 pkt 1 “(...) suma odpisów amortyzacyjnych obejmuje również odpisy, których, zgodnie z art. 23 ust. 1, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów”. |
W związku z powyższym podatnik, sprzedając samochód osobowy, może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów kwotę wynikającą z pomniejszenia wartości początkowej samochodu (z dowodu zakupu) pomniejszoną o sumę odpisów amortyzacyjnych - bez względu na to, czy stanowiłyby koszt podatkowy jedynie w części, czy w całości. Zatem w omówionej sytuacji podatnik będzie mógł zaliczyć jednorazowo wyższe koszty, jeżeli zastosuje niższą stawkę amortyzacji rocznej.
Przykład 2.
Podatnik, który w poprzednim przykładzie zakupił samochód osobowy o wartości 120.000 zł, po dwóch latach użytkowania w firmie zdecydował się na sprzedaż tego pojazdu. Do amortyzacji zastosował stawkę obniżoną do 2% w skali roku. Jak wspomniano, kurs średni euro z dnia oddania pojazdu do używania wynosił 4,1865 zł, natomiast wartość odpisów amortyzacyjnych, które mogą stanowić koszt podatkowy, to: 83.730 zł.
- roczny odpis amortyzacyjny od wartości rynkowej samochodu: 120.000 zł x 2% = 2.400 zł,
- roczny odpis amortyzacyjny stanowiący koszt uzyskania przychodów: 83.730 zł x 2% = 1.674,60 zł,
Zatem w momencie sprzedaży podatnik ma prawo zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów kwotę równą: 120.000 zł - (2 lata x 2.400 zł) = 115.200 zł.
Razem z odpisami amortyzacyjnymi, które zostały dokonane w ciągu dwóch lat użytkowania pojazdu, podatnik zaliczy do kosztów kwotę 115.200 zł + (2 x 1.674,60 zł) = 118.549,20 zł.
Jeżeli pojazd byłby amortyzowany standardową stawką 20% w skali roku, wówczas kwota możliwa do zaliczenia w koszty uzyskania przychodu przy sprzedaży wynosiłaby 120.000 zł - (2 lata x 20% x 120.000 zł) = 72.000 zł.
Razem z wartością dokonanych już odpisów amortyzacyjnych podatnik zaliczyłby do kosztów 72.000 zł + (2 x 20% x 83.730 zł) = 105.492,00 zł.
Zatem różnica w wysokości kosztów uzyskania przychodów przy sprzedaży pojazdu wynosi:
118.549,20 zł - 105.492,00 zł = 13.057,20 zł.
Jeżeli przedsiębiorca obniży roczną stawkę amortyzacji samochodu osobowego, wówczas wartość odpisów zaliczanych do kosztów w czasie używania pojazdu w działalności zmniejsza się proporcjonalnie. Korzyści będą zauważalne dopiero w momencie sprzedaży środka transportu, gdyż zaliczeniu w koszty podatkowe podlegać będzie cała wartość pozostałych odpisów bez ograniczeń kwotowych.
