Umowa składu jest umową, przez którą przedsiębiorca składowy zobowiązuje się do przechowania, za wynagrodzeniem, oznaczonych w umowie rzeczy ruchomych. Jest umową nazwaną - została uregulowana w kodeksie cywilnym (art. 853-859(9) k.c.). Aby więc umowa składu mogła być za taką uznawana, muszą się w niej znaleźć następujące elementy:

  1. zobowiązanie przedsiębiorcy składowego do przechowania oznaczonych w umowie rzeczy ruchomych,

  2. oznaczenie rzeczy ruchomych,

  3. zobowiązanie składającego do zapłaty wynagrodzenia.

Umowa składu - strony umowy

Stronami umowy składu są przedsiębiorca składowy i składający. Przedsiębiorca składowy jest stroną zobowiązaną do przechowania rzeczy. Może być stroną umowy składu, o ile profesjonalnie, zarobkowo i w sposób ciągły oraz na własny rachunek zajmuje się świadczeniem usług składowych (może zajmować się tym wyłącznie lub obok innej działalności).

Ustawa nie określa, kto może być składającym, więc przyjmuje się, że może nim być każdy podmiot prawa cywilnego, a więc osoba fizyczna, prawna czy też jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, ale mająca zdolność prawną. Składający oczywiście musi dysponować rzeczami przeznaczonymi do składu - tytuł prawny jest nieistotny, bowiem zawrzeć umowę składu może zarówno osoba będąca właścicielem rzeczy, ale też nieposiadająca takiego tytułu. Jedynym warunkiem jest posiadanie rzeczy przez składującego.

Umowa składu - przedmiot umowy

Przedmiotem umowy jest świadczenie przez przedsiębiorcę usługi, polegającej na składzie rzeczy ruchomej oznaczonej w umowie. Rzecz może być oznaczona co do gatunku bądź tożsamości (przedmiotem składu mogą być tylko rzeczy ruchome - również zwierzęta - z wyłączeniem pieniędzy i papierów wartościowych). Rzecz oznaczona co do tożsamości nie może być zamieniona przez przedsiębiorcę składowego na żadną inną (powinien on oddać składającemu tę samą rzecz, którą składający oddał do składu, bowiem rzecz ta jest niezamienna ze względu na swe właściwości tylko ich dotyczące). Natomiast w przypadku rzeczy oznaczonych co do gatunku, przedsiębiorca ma obowiązek zwrócić taką samą ilość rzeczy tego samego gatunku i takiej samej jakości (art. 854 k.c.).

Oddając rzecz do składu, składający powinien otrzymać od przedsiębiorcy składowego pokwitowanie, które powinno wymieniać rodzaj, ilość, oznaczenie oraz sposób opakowania rzeczy, jak też inne istotne postanowienia umowy.

Umowa składu - obowiązki przedsiębiorcy składowego

Cechą charakterystyczną umowy składu jest to, że zawierając ją, przedsiębiorca składowy zobowiązuje się sprawować pieczę nad oddanymi do składu rzeczami. Nie będzie więc umową składu umowa, na mocy której przedsiębiorca będzie zwolniony z obowiązku pieczy (np. gdy będzie udostępniona jedynie powierzchnia magazynowa) lub jeśli będzie uprawniony do rozporządzania rzeczą - obowiązek pieczy nie może być w umowie wyłączony. Sprawując pieczę nad rzeczą, przedsiębiorca powinien podejmować działania (zaniechania), które będą gwarantowały utrzymanie rzeczy w takim stanie, w jakim rzecz znajdowała się w chwili przyjęcia.

Przedsiębiorca składowy odpowiada za szkodę wynikłą z utraty, ubytku lub uszkodzenia rzeczy w czasie od przyjęcia jej na skład do wydania osobie uprawnionej do odbioru, chyba że udowodni, że nie mógł zapobiec szkodzie, mimo dołożenia należytej staranności. Jest on obowiązany także dokonywać odpowiednich czynności konserwacyjnych oraz ubezpieczyć rzecz, jeśli zostało mu to zlecone.

Przedsiębiorca ma również obowiązek chronić interesy składającego, np. poprzez:

  • zawiadomienie go o zdarzeniach ważnych ze względu na ochronę praw składającego,

  • zawiadomienie o zdarzeniach dotyczących stanu rzeczy oddanych na skład,

  • zawiadomienie w sytuacji, kiedy towar narażony jest na zepsucie lub gdy zepsuciu już uległ.

Ponadto, jeżeli rzecz narażona jest na zepsucie, a nie można czekać na zarządzenie składającego, przedsiębiorca składowy ma prawo, a gdy wymaga tego interes składającego - także obowiązek, sprzedać rzecz z zachowaniem należytej staranności.

Umowa składu - wynagrodzenie

Umowa składu jest umową odpłatną, a obowiązek zapłaty wynagrodzenia spoczywa na składającym. Wynagrodzenie powinno obejmować nie tylko samo przekazanie miejsca, w którym rzeczy miałyby być składowane, ale także czynności, które przedsiębiorca powinien podjąć, wykonując obowiązek pieczy nad rzeczą (np. czynności konserwacyjne).

Termin zawarcia umowy składu

Umowa składu może być zawarta na czas oznaczony lub nieoznaczony. Umowę zawartą na czas oznaczony uważa się za przedłużoną na czas nieoznaczony, jeżeli na 14 dni przed upływem terminu przedsiębiorca składowy nie zażądał listem poleconym odebrania rzeczy w umówionym terminie. Zaś umowę składu zawartą na czas nieoznaczony przedsiębiorca składowy może wypowiedzieć listem poleconym, z zachowaniem terminu miesięcznego, jednakże nie wcześniej niż po upływie 2 miesięcy od złożenia rzeczy.

Ponadto należy pamiętać, że pomimo zawarcia umowy na czas oznaczony przedsiębiorca składowy może z ważnych przyczyn, w każdym czasie, wezwać składającego do odebrania rzeczy, wyznaczając jednak odpowiedni termin ich odebrania.

Jeżeli zaś składający nie odbierze rzeczy mimo upływu umówionego terminu lub terminu wypowiedzenia umowy składu, przedsiębiorca składowy może oddać rzecz na przechowanie na koszt i ryzyko składającego. Może on jednak wykonać to prawo tylko wtedy, jeżeli uprzedził składającego o zamiarze skorzystania z przysługującego mu prawa listem poleconym, wysłanym nie później niż na 14 dni przed upływem umówionego terminu.

Forma umowy składu

Umowa składu zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego nie musi mieć żadnej formy szczególnej, dlatego też należy przyjąć, że może być ona zawarta w dowolny sposób - wola osoby dokonującej czynności prawnej może być wyrażona przez każde zachowanie się tej osoby, które ujawnia jej wolę w sposób dostateczny.

Polecamy