Internet zaczął coraz mocniej wchodzić we wszystkie sfery życia wraz ze swoim rozwojem i upowszechnieniem. Wymusiło to również zmianę prawa, jednakże nie są one tak dynamiczne jak zmiany w możliwościach oferowanych przez internet.
Internet spowodował również zmiany w sposobie komunikowania się. Z kontrahentami zagranicznymi można rozmawiać np. przy użyciu maili czy też wideokonferencji. W znaczny sposób może to przyspieszyć nawiązanie współpracy i ograniczyć koszty związane z delegacjami, gdyby rozmowy odbywały się w sposób tradycyjny.
Zalety te spowodowały, że szybką korespondencję zaczęto przenosić na sferę zawierania umów. W związku z tym pojawia się pytanie, czy umowa zawarta przez e-mail posiada moc prawną? Sprawdź, odpowiedź w artykule!
Czym jest umowa?
Umowa, inaczej zwana kontraktem, w rozumieniu prawa cywilnego jest porozumieniem dwóch lub większej liczby stron i polega na ustaleniu wzajemnych praw i obowiązków. Oprócz umów w ramach prawa cywilnego wyróżniamy również umowy administracyjne oraz międzynarodowe. Innymi słowy jest to zobowiązanie się stron do określonego działania w celu uzyskania określonego skutku.
Umowy możemy podzielić na:
- jednostronne zobowiązujące - wywołujące zobowiązanie po jednej ze stron umowy, np. umowa darowizny,
- dwustronnie zobowiązujące - wywołujące zobowiązanie po obu stronach umowy,
- dwustronne - zawierane przez dwa podmioty,
- wielostronne - zawierane przez wiele podmiotów (więcej niż dwa),
- nazwane - ujęte w polskim prawie,
- nienazwane - umowy takie nie zostały jeszcze w polskim prawie uregulowane. Przy ich tworzeniu należy znaleźć podobieństwa z kontraktami uregulowanymi oraz wykorzystać już istniejące rozwiązania prawne.
Sposoby zawierania umów
Wyróżnia się również 4 podstawowe sposoby zawierania umów. Umowę można zawrzeć poprzez:
- złożenie oferty i jej przyjęcie,
- negocjacje,
- aukcję,
- przetarg.
Dodatkowo należy pamiętać, że polskie prawo przewiduje różne formy zawierania umów. Kontrakty mogą być zawierane w formie:
- ustnej,
- dowolnej formie pisemnej,
- w sposób dorozumiany - bez ustalania warunków umowy strony zaczęły spełniać warunki opisane w aktach prawnych.
Czy umowa zawarta przez e-mail posiada moc prawną?
W związku z faktem, że wiadomości e-mail zostały uznane za oświadczenie woli w sposób dorozumiany, nie każda umowa może zostać zawarta tą drogą.
Związane jest to z faktem, że niektóre umowy posiadają wymóg zachowania pisemnej formy pod rygorem nieważności.
| Zgodnie z art. 78 § 1 Do zachowania pisemnej formy czynności prawnej wystarcza złożenie własnoręcznego podpisu na dokumencie obejmującym treść oświadczenia woli. Do zawarcia umowy wystarcza wymiana dokumentów obejmujących treść oświadczeń woli, z których każdy jest podpisany przez jedną ze stron, lub dokumentów, z których każdy obejmuje treść oświadczenia woli jednej ze stron i jest przez nią podpisany (...). |
Zgodnie z powyższym podpis musi być własnoręczny, możliwe jest podpisanie umowy i odesłanie drugiej stronie, aby również ją podpisała. Pojawia się jednak pytanie, czy w takiej sytuacji w dalszym ciągu mamy do czynienia z umową zawartą przez e-mail? Z pomocą w takiej sytuacji przychodzi bezpieczny podpis elektroniczny.
| Zgodnie z art. 78 § 2 Oświadczenie woli złożone w postaci elektronicznej opatrzone bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu jest równoważne z oświadczeniem woli złożonym w formie pisemnej. |
Umowy wymagające podpisu można zawrzeć drogą mailową pod warunkiem, że strony umowy posiadają bezpieczne podpisy elektroniczne. Wyjątek stanowią umowy wymagające formy aktu notarialnego.
Od 8 września 2016 roku nowe przepisy wprowadziły pewne obostrzenia w kwestii zawierania umów przez e-mail, zgodnie z którymi, jeśli w akcie prawnym pojawi się zapis o konieczności zastosowania formy pisemnej, nie będzie możliwe skorzystanie z podpisu elektronicznego.
Przy stanie prawnym do 8 września 2016 roku zawarta umowa przez e-mail była ważna, jeśli przepisy nie przewidywały dla niej formy pisemnej, a strony wyraziły chęć zawarcia jej przy zastosowaniu ważnego certyfikatu.
Pisemnej formy zawarcia umowy wymaga się w odniesieniu do:
- umowy przenoszącej prawa autorskie i prawa majątkowe,
- umowy sprzedaży nieruchomości,
- umowy licencyjnej wyłącznej.
Umowa wymagająca zachowania pisemnej formy pod rygorem nieważności w sytuacji gdy nie została zachowana forma pisemna jest nieważna i nie jest wiążąca dla stron.
Jeśli umowa nie wymaga zachowania szczególnej formy, możliwe jest jej zawarcie w dowolnej formie. W związku z powyższym wymiana maili może być dla stron wiążąca, o ile rodzaj zawartej umowy nie wymaga innej formy.
Pomimo braku wymogu zachowania formy pisemnej, nie zawsze wiadomość e-mail wystarczy do uznania umowy za zawartą. Związane jest to z faktem, że w przypadku oświadczeń woli składanych w formie dorozumianej na znaczeniu zyskuje interpretacja maila.
W pierwszej kolejności należy ustalić, czy do złożenia oświadczenia woli w ogóle doszło. W odniesieniu do każdej wiadomości z osobna należy zastanowić się, czy wyrażenie woli w sposób jasny i jednoznaczny wskazuje na wolę zawarcia określonej umowy.
Przykład 1.
Pan Janusz w wolnych chwilach pisze recenzje najnowszych płyt. Jego przyjaciel pan Emil prowadzi portal, na którym zamieszcza opinie, recenzje i felietony. Pan Janusz wysyła przyjacielowi na maila swoje recenzje z zapytaniem, czy mu się podobają. Pan Emil otrzymane recenzje publikuje na swoim portalu bez dodatkowych ustaleń z kolegą. Uważa on że samo wysłanie recenzji na jego maila rozumiane jest jako udzielenie licencji. Czy takie działanie jest poprawne?
Niestety rozumowanie pana Emila nie jest poprawne. Samego maila z recenzją nie można uznać za dorozumiane udzielenie licencji na publikację. Dodatkowo pomiędzy stronami może dojść do nieporozumień - nie w kwestii tego, czy umowa została zawarta, lecz na jakich warunkach. Związane jest to z faktem, że w mailu nie zostały podane żadne ustalenia w tej kwestii.
Gdyby w mailu pan Janusz zawarł informację, że jeśli koledze podoba się recenzja, może ją opublikować na swoim portalu, jego działania byłyby zgodne z prawem. Jednakże w sytuacji gdy pan Emil opublikowałby dodatkowo recenzję w innym serwisie czy gazecie te działania byłyby niezgodne z prawem, ponieważ zgoda obejmowała publikację wyłącznie w jego portalu a nie na rozpowszechnianie opinii.
Zobacz też:
