Powszechną praktyką stało się, że firmy w celu zwiększania sprzedaży swoich produktów podpisują umowy o współpracy, w ramach których wydają do czasowego używania wyposażenie, w którym mają być eksponowane towary. Powstaje wówczas pytanie, jak rozliczyć wydatki na nabycie takiego wyposażenia oraz jakie skutki podatkowe powstają kiedy zachodzi używanie firmowego majątku przez kontrahentów?
Używanie firmowego majątku przez kontrahentów a koszty podatkowe
Zgodnie z ogólną regułą kosztami podatkowymi mogą być tylko takie wydatki, które wpływają na osiągnięcie przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Ponadto wydatek nie może znajdować się w katalogu wydatków, które nie mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodu. Katalog wydatków nieuznawanych za koszty na gruncie ustawy o PIT znajduje się w art. 23.
Powszechnie przyjmuje się, że koszty bezpośrednie to takie, które można przypisać do konkretnego przychodu (np. koszty produkcji, wykonania usługi). Natomiast koszty pośrednie to takie, których nie można powiązać z konkretnym przychodem i które służą zachowaniu albo zabezpieczeniu źródła przychodów (czyli np. koszty utrzymania biura).
Dlatego też należy przyjąć, że każdy wydatek celowo poniesiony z zamiarem uzyskania przychodu, poza wyraźnie wskazanymi w katalogu wydatków nieuznawanych za koszty, powinien być uznany za koszt uzyskania przychodów.
Wątpliwości może wywoływać art. 23 ust. 1 pkt 49 ustawy o PIT, na którego podstawie wyłączono z kosztów wydatki poniesione na zakup stopniowo zużywających się rzeczowych składników majątku przedsiębiorstwa, które nie mogą być zaliczone do środków trwałych, jeśli nie są wykorzystywane do działalności gospodarczej, lecz służą celom osobistym przedsiębiorcy, jego pracowników lub innych osób albo bez uzasadnienia znajdują się poza siedzibą firmy podatnika. Jednak nie ma on zastosowania w przypadku przekazywania sprzętu dla kontrahentów, nie można bowiem mówić tu u celach osobistych. W takiej sytuacji wydatki poniesione na zakup sprzętu podlegają zaliczeniu do kosztów.
Stanowisko to potwierdził Naczelnik Drugiego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie w piśmie z 30 października 2006 r., nr 1472/ROP1/423-275/06/DP, w którym czytamy, że:
(…) Właściwa ekspozycja towaru, odpowiednie jego zareklamowanie - ma na celu zwiększenie sprzedaży produktów firmy, a zatem ma wpływ na wielkość osiągniętego przez Spółkę przychodu. Stosownie do dyspozycji art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, Spółka ma możliwość odliczenia dla celów podatkowych wszelkich kosztów z tym związanych, wykazując, że ich poniesienie ma lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętego przychodu z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej. Wydatki poniesione na zakup regałów i stojaków pozostają w związku z przychodami uzyskiwanymi przez Wnioskodawcę ze sprzedaży wyeksponowanych na nich towarów.
Należy zatem potwierdzić stanowisko Strony, że przedmiotowe wydatki mogą stanowić w pełni odliczalne koszty uzyskania przychodów, pod warunkiem ich właściwego udokumentowania (…).
Zakup środka trwałego przekazanego kontrahentowi
Oprócz wyposażenia przekazywane mogą być kontrahentom środki trwałe. W takiej sytuacji nie jest możliwe, co do zasady, zaliczenie bezpośrednio poniesionych wydatków do kosztów. Rozliczenie dokonywane jest na podstawie odpisów amortyzacyjnych.
Amortyzacji podlegają składniki majątku, które spełniają definicję środków trwałych, tj. m.in. takie, które są wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub leasingu.
Z art. 23 ust. 1 pkt 45a lit. c) ustawy o PIT wynika, że nie uznaje się za koszt uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych oddanych do nieodpłatnego używania - za miesiące, w których składniki te były oddane jako nieodpłatne używanie firmowego majątku przez kontrahentów. Przepis ten jednak nie będzie miał zastosowania w przedmiotowej sprawie.
W przypadku przekazywania środków trwałych na podstawie umów o współpracy nie zachodzi przekazanie w formie nieodpłatnej używanie firmowego majątku przez kontrahentów. Nie można uznać go za świadczenie nieodpłatne, gdyż w ramach umowy druga strona jest zobowiązana do określonego działania lub zachowania.
Również organy podatkowe nie kwestionują w takich sytuacjach prawa do dokonywania odpisów amortyzacyjnych, czego przykładem może być interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 16 stycznia 2012 r., nr IBPBI/2/423-1273/11/CzP, w której możemy przeczytać:
(…) przekazanie sprzętu kontrahentowi związane jest z dokonywaniem przez niego u Spółki zakupów innych towarów; jak wskazała również Spółka w swym stanowisku celem użyczenia sprzętu jest ułatwienie realizacji umów, przekazany sprzęt umożliwi dogodne użytkowanie oferowanych przez Nią produktów. Jednocześnie dzięki zamieszczeniu na urządzeniu logo znaków towarowych możliwe jest budowanie wśród klientów i kontrahentów Spółki popularności marki oraz reklama jego produktów. Takie działania są uzasadnione z biznesowego punktu widzenia i bez wątpienia przyczyniają się do zachowania bądź zabezpieczenia źródła przychodów.
W ocenie tut. Organu, w opisanym stanie faktycznym, udostępnienie sprzętu wykonawcy robót budowlanych tytułem umowy użyczenia, nie ma charakteru oddania do nieodpłatnego używania, nie stanowi więc czynności, o której mowa w art. 16 ust. 1 pkt 63 lit. c) updop. Brak zatem podstaw do zastosowania normy wyrażonej w tym przepisie i wyłączenia z kosztów uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej przekazywanego sprzętu (…).
Podobne stanowisko zaprezentował Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w piśmie z 13 stycznia 2011 r., nr ILPB4/423-270/10-2/DS., w którym możemy przeczytać:
(…) w przedmiotowej sprawie nie mamy do czynienia z nieodpłatnym udostępnieniem środków trwałych Spółki do używania klientom w rozumieniu art. 16 ust. 1 pkt 63 lit. c) cyt. ustawy.
Reasumując, w świetle przedstawionego stanu faktycznego i powołanych przepisów prawa, odpisy amortyzacyjne od wartości początkowej udostępnianych klientom środków trwałych w postaci urządzeń (maszyn) stanowią koszty uzyskania przychodów Spółki, pod warunkiem, iż są dokonywane zgodnie z przepisami art. 16a – 16m ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (…).
