iStock_000004674714MediumW obrocie gospodarczym istotne jest, aby wystawiane dokumenty dotyczące przeprowadzanych transakcji odzwierciedlały ich rzeczywisty przebieg. W przeciwnym przypadku prowadzona księgowość przedsiębiorstwa może zostać posądzona o nierzetelność. Wiadomo, że czasami poprzez zwykłe roztargnienie zdarzają się błędy przy wystawianiu faktur, jednak istnieje możliwość dokonania ich korekty. Co natomiast należy zrobić, gdy faktura nie dokumentuje realnej sprzedaży towarów lub usług? Mamy wówczas do czynienia z tzw. „pustą" fakturą.

Pusta faktura jest dokumentem, który nie odzwierciedla stanu faktycznego operacji gospodarczych. Odnosi się to do zdarzenia, gdy przedsiębiorca (przypadkowo bądź umyślnie) wystawił fakturę dokumentującą sprzedaż towarów/usług, która nie nastąpiła w rzeczywistości lub wystawił ją na podmiot, który nie jest faktycznym odbiorcą świadczenia.

Co istotne, wraz z wprowadzeniem owej pustej faktury do obiegu, czyli przekazaniem oryginału kontrahentowi - powstaje obowiązek podatkowy, a to oznacza obowiązek zapłaty podatku VAT wykazanego na fakturze. Szczegółowo reguluje tę kwestię ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług art. 108 ust. 1. Zatem nie ma znaczenia, czy dana faktura odzwierciedla stan faktyczny, czy też nie - podatnik musi zapłacić podatek VAT. W takiej sytuacji, podatek z “pustej” faktury nie może zostać ujęty w deklaracji podatkowej, lecz powinien zostać odrębnie odprowadzony do urzędu skarbowego w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym została wystawiona. Jeżeli już nastąpi zewidencjonowanie, opłacenie oraz zamieszczenia podatku z takiej faktury w deklaracji VAT-7, a urząd skarbowy sam wykryje nieprawidłowości z tego tytułu, wówczas dokona korekty rozliczenia, pomniejszając kwotę podatku należnego o wartość VAT z tej faktury.

Wśród przedsiębiorców znajdą się też nieuczciwi, którzy umawiając się pomiędzy sobą wystawiają fałszywe faktury, tylko dlatego, aby zmniejszyć kwotę należnego podatku VAT u nabywcy na niej widniejącego. Jednak regulacje ustawy o VAT stanowią, że odbiorca “pustej” faktury nie ma prawa do odliczenia podatku od towarów i usług na niej wykazanego (art. 88 ust. 3a pkt 4 lit. a).

Powyżej opisane sytuacje są objęte sankcjami Kodeksu karnego skarbowego, które dotyczą obu stron transakcji: Podatnik, który składając organowi podatkowemu, innemu uprawnionemu organowi lub płatnikowi deklarację lub oświadczenie, podaje nieprawdę lub zataja prawdę albo nie dopełnia obowiązku zawiadomienia o zmianie objętych nimi danych, przez co naraża podatek na uszczuplenie, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie - Kodeks karny skarbowy art. 56. § 1.

Jednak nie wszyscy przedsiębiorcy wystawiają omawiane faktury specjalnie. Może się to zdarzyć przez zwykłe niedopatrzenie lub pomyłkę wystawiającego. Aby uniknąć konsekwencji karnych, przedsiębiorca ma do wyboru dwie możliwości:

  • anulowanie faktury - możliwość istnieje wówczas, gdy faktura nie trafiła jeszcze do obiegu - nie została przekazana odbiorcy. Prawidłowym działaniem będzie widoczne przekreślenie całego dokumentu, wraz z jego kopią oraz zamieszczenie na nich adnotację uniemożliwiającą wprowadzenie egzemplarzy do obiegu, np. “Anulowano”,
  • korygowanie faktury do zera - kiedy nie ma możliwości anulowania faktury, możemy wystawić korektę. Przepisy z rozporządzenia m.in. w sprawie wystawiania faktur jednoznacznie nie normują sytuacji wystawienia faktur, które nie odzwierciedlają stanu rzeczywistego. Takie rozwiązanie jest jednak zgodne z interpretacjami wydanymi przez samego Ministra Finansów.

Zobacz też:

przelicznik brutto na netto