Zmiany, jakie wprowadziła znowelizowana ustawa o VAT dotyczą w dużej mierze kwestii związanych z dokumentowaniem zdarzeń gospodarczych fakturami. Zmodyfikowane zostały m.in. przepisy mówiące o tym, kto ma obowiązek wystawić taki dokument, gdy zażąda tego nabywca.

Wystawianie faktur na żądanie nabywcy w minionym roku

Do 2013 roku obowiązek wystawienia faktury sprzedaży był zawarty w art. 106 ust. 1 ustawy o VAT. W ust. 4 wspomnianego artykułu znajdował się przepis, według którego przedsiębiorcy nie musieli wystawiać faktur osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej. Osoby te miały jednak prawo do zażądania, by przedsiębiorca taki dokument wystawił - wtedy sprzedawca był przepisami ustawy do tego zobligowany.

Ogólna zasada brzmiała zatem: podatnicy nie są zobowiązani do wystawienia faktury osobom fizycznym, które przed, w chwil albo od razu po transakcji:

  • nie ujawnią się jako podmioty lub osoby, dla których faktura powinna zostać wystawiona, albo
  • nie zgłoszą żądania wystawienia faktury jako osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej.

Jako że w ustawie o VAT nie znalazł się termin, w którym podatnik miał wystawić fakturę na żądanie nabywcy, powoływano się na nadrzędny akt prawny, czyli Ordynację podatkową. Jej art. 87 § 1 stanowił, że podatnicy prowadzący działalność gospodarczą muszą - na żądanie kupującego albo usługobiorcy - wystawić rachunek, który potwierdza dokonanie rzeczonej transakcji. W następnych paragrafach można znaleźć informacje o tym, że w sytuacji, gdy nabywca towaru lub usługi zażądał wystawienia rachunku przed zrealizowaniem usługi lub wydaniem danego dobra, przedsiębiorca musiał sporządzić go nie później niż w ciągu 7 dni od realizacji bądź wydania towaru. O ile więc takie żądanie zostało wyartykułowane po wykonaniu usługi lub wydaniu towaru, rachunek trzeba było wstawić w terminie do 7 dni od dnia, w  którym nabywca tego zażądał.

Obowiązek ten przestawał istnieć, jeśli opisywane było zgłoszone po 3 miesiącach od realizacji usługi bądź wydania zakupionego dobra o czym również stanowiła Ordynacja podatkowa.

Wykładnia ta znalazła potwierdzenie m.in. w indywidualnej interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 20 czerwca 2011 roku o sygn. ITPP1/443-445/11/KM:

“(...) Odnosząc powołane przepisy do opisanego we wniosku stanu faktycznego, stwierdzić należy, że jeżeli nabywca będący osobą fizyczną żąda wystawienia faktury po dokonaniu transakcji sprzedaży towaru, lecz przed upływem 3 miesięcy od dnia wydania towaru, ma Pan obowiązek wystawienia faktury w terminie 7 dni od dnia zgłoszenia żądania. Jeżeli natomiast żądanie wystawienia faktury nastąpiło po upływie 3 miesięcy od dnia wydania towaru, ma Pan prawo odmówić jej wystawienia”.

Trzeba dodać jeszcze, że jeśli okazywało się, iż podmiot kupujący ujawnił się jako osoba prowadząca działalność gospodarczą - co rodziło obowiązek wystawiania faktury - to w takiej sytuacji przedsiębiorca nie był zobowiązywany do wystawienia faktury po minięciu 7 dni od dokonania sprzedaży.

Wystawienie faktury na żądanie nabywcy w 2014 roku

Od pierwszego dnia nowego roku w Ustawie o podatku od towarów i usług znajdują się nowe przepisy, które dotyczą wystawiania faktury na żądanie kupującego. Art. 106b ust. 3 rzeczonego aktu prawnego mówi, że na żądanie nabywcy przedsiębiorca ma obowiązek wystawienia faktury dokumentującej:

  • czynności, o których mowa w ust. 1 pkt 1 (sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług  dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem), z wyjątkiem czynności, o których mowa w art. 19a ust. 5 pkt 4 (m.in. dostawa energii, usługi telekomunikacyjne), oraz otrzymanie całości lub części zapłaty przed wykonaniem tych czynności, z wyjątkiem przypadku, gdy zapłata dotyczy wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów - jeżeli obowiązek wystawienia faktury nie wynika z ust. 1 (art. 106b),
  • sprzedaż zwolnioną, o której mowa w ust. 2 (na podstawie art. 43 ust. 1, art. 113 ust. 1 i 9 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3), z zastrzeżeniem art. 117 pkt 1 i art. 118 (zwolnienie rolnika ryczałtowego dostarczającego produkty rolne z obowiązku wystawiania faktur)

- jeżeli żądanie jej wystawienia zostało zgłoszone w terminie 3 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym dostarczono towar lub wykonano usługę bądź otrzymano całość lub część zapłaty.

Regulacje dotyczące terminów wystawiania faktur w wymienionych powyżej sytuacjach zawierają się w 106i ust. 6 ustawy o VAT. Stanowi on, że wystawia się je w terminie:

  • do 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru lub wykonano usługę, otrzymano całość lub część zapłaty - jeżeli żądanie wystawienia faktury zostało zgłoszone do końca miesiąca, w którym dostarczono towar lub wykonano usługę bądź otrzymano całość lub część zapłaty,
  • nie później niż 15 dnia od dnia zgłoszenia żądania - jeżeli żądanie wystawienia faktury zostało zgłoszone po upływie miesiąca, o którym mowa w pkt. 1.

Podsumowanie

Od nowego roku podatnik jest zobowiązany do wystawiania faktury w ww. terminach - zarówno na żądanie osoby fizycznej (nieprowadzącej działalności), jak i wtedy, gdy nabywca ujawni się jako przedsiębiorca albo osoba występująca w imieniu podmiotu, co do którego istnieje konieczność dokumentowania sprzedaży fakturą. Obowiązek ten znika po upływie 3 miesięcy od dokonania transakcji - ma to miejsce tak samo w stosunku do faktur dla osób prywatnych, jak również podmiotów ujawnionych. 

Polecamy