Od 1 stycznia 2014 roku weszły w życie spore zmiany na gruncie podatku VAT. Widocznemu przekształceniu uległy regulacje dotyczące terminów wystawiania faktur – kwestia ta została zawarta w nowo dodanych art. 106a-106q ustawy o VAT. Warto zwrócić uwagę, że od nowego roku czas na wystawienie faktury uległ znacznemu wydłużeniu.
Do końca 2013 roku podatnicy sprzedający towary lub świadczący usługi byli zobligowani do sporządzenia faktury do 7 dni od daty wydania towaru bądź wykonania usługi – zgodnie z przepisami rozporządzenia fakturowego wydanego przez Ministra Finansów. Z kolei według Ustawy o podatku od towarów i usług z chwilą wystawienia faktury – maksymalnie do 7 dnia od wydania towaru lub wykonania usługi - powstawał obowiązek podatkowy. Nowe uregulowania są niezwykle istotne, bowiem dają podatnikom możliwość wystawiania faktur przed dokonaniem sprzedaży.
Faktura VAT wystawiona przed dokonaniem dostawy
Jak już wspominano, dotychczas (do końca 2013 roku) obowiązek podatkowy powstawał z chwilą wystawienia faktury, jednak nie później niż do 7 dni od daty wydania towaru bądź wykonania usługi. Modyfikacje przepisów w tym zakresie przyczyniły się do zmiany terminów wystawiania faktur. Obecnie zgodnie z art 19a ust. 1 ustawy o VAT obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usług. W praktyce oznacza to, że faktura znacznie traci na swoim dotychczasowym znaczeniu. W związku z tym ustawodawca zezwolił na wydłużenie czasu na sporządzenie takiego dokumentu.
Od stycznia 2014 roku zgodnie z zasadą ogólną przedsiębiorca ma możliwość wystawienia faktury nie później niż do 15 dnia miesiąca, przypadającego po miesiącu, w którym dostarczono towar lub wykonano usługę. Ponadto przewidziana została możliwość wystawiania faktur w terminie wcześniejszym, a dokładnie do 30 dni przed dokonaniem sprzedaży. Przepisy określają jednak wyjątek od tej reguły dla transakcji wymienionych w art. 19a ust. 3, 4 i ust. 5 pkt 4 – które dotyczą m.in. dzierżawy, usług najmu czy dostawy energii elektrycznej – pod warunkiem, że na fakturach tych znajduje się informacja dotycząca okresu rozliczeniowego.
Faktury zaliczkowe przed otrzymaniem płatności
Dotychczas podatnik miał 7 dni na wystawienie faktury zaliczkowej, licząc od daty otrzymania części lub całości kwoty. I tutaj nastąpiły zmiany, pozwalające na przedłużenie czasu wystawienia stosownego dokumentu. Od stycznia 2014 roku podatnik ma obowiązek sporządzenia faktury zaliczkowej w terminie do 15 dnia miesiąca, następującego po miesiącu w którym otrzymano płatność. Podobnie wygląda sytuacja w przypadku zwykłych dokumentów sprzedażowych. Co ciekawe, fakturę zaliczkową można wystawić nie wcześniej niż 30 dni przed datą otrzymania zapłaty z tytułu przyszłej dostawy towarów/wykonania usług (art. 106i ust. 7 pkt 2 ustawy).
Podatnik nie ma obowiązku dokumentowania zaliczki fakturą w przypadku usług, co do których obowiązek podatkowy powstaje według zapisów art. 19a ust. 5 pkt 4 (m.in. stała obsługa prawna i biurowa, leasing, dzierżawa, najem, usługi telekomunikacyjne, dostawa energii elektrycznej), a także przy transakcji wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów.
Konsekwencje prawne nowych zmian
Ze względu na możliwość wystawiania faktur zwykłych i zaliczkowych w terminie wcześniejszym w obrocie gospodarczym może dojść do zmniejszonej liczby przepływu dokumentów. Istnieje spore prawdopodobieństwo, że przedsiębiorcy masowo zaczną wystawiać zwykłe faktury, jeszcze przed dokonaniem dostawy towaru bądź wykonaniem usługi. Gdy transakcja ta nie zostanie zrealizowana (nie dojdzie do sprzedaży) w ciągu 30 dni mimo wystawienia faktury, wówczas podatnik musi liczyć się z prawdopodobnymi konsekwencjami, jakie wynikają z Kodeksu karnego skarbowego - kara grzywny do 180 stawek dziennych (art. 62 ust. 1).
Na chwilę obecną nie zostały jeszcze wydane interpretacje organów skarbowych poruszające to zagadnienie. Warto jednak cierpliwie poczekać, gdyż głos w tej sprawie wydaje się rzeczą niezbędną.
