Nie każdy wydatek, jaki jesteśmy zmuszeni ponieść w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, jest kosztem. Które podatki rozliczane stanowią koszty firmowe? 

Ustawodawca z kosztów uzyskania przychodu wyłączył podatek dochodowy, podatek od spadków i darowizn oraz VAT z nielicznymi wyjątkami.

Niemniej jednak, niektóre z podatków generujących koszty po stronie firmy mogą być klasyfikowane jako koszty uzyskania przychodów.

Podatek VAT

Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 43 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej pdof), podatek VAT naliczony może być zaliczany do kosztów uzyskania przychodów, w przypadku:

  • jeżeli podatnik zwolniony jest od podatku VAT lub nabył towary i usługi w celu wytworzenia albo odprzedaży towarów lub świadczenia usług zwolnionych od podatku od towarów i usług,
  • w tej części, w której zgodnie z przepisami o VAT podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty lub zwrot różnicy podatku od towarów i usług (np. przy usługach gastronomicznych, noclegowych art. 88 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT) — jeżeli naliczony podatek od towarów i usług nie powiększa wartości środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej.

Oczywiście, wykluczona jest sytuacja, w której podatnik posiadał prawo do odliczenia VAT naliczonego, ale z niego nie skorzystał (interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach, 28 lutego 2008 r., nr sygn. IBPB3/423-354/07/PP/KAN-2605/07).

Ponadto, do kosztów firmowych zaliczamy kwotę podatku od towarów i usług, nieuwzględnioną w wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, podlegających amortyzacji — w tej części, w jakiej dokonano korekty powodującej zmniejszenie podatku odliczonego (zgodnie z art. 91 ustawy o VAT).

Podatek należny także może zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodów w przypadku:

  • importu usług oraz wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, jeżeli nie stanowi on podatku naliczonego w rozumieniu przepisów o VAT; kosztem uzyskania przychodów nie jest jednak podatek należny w części przekraczającej kwotę podatku od nabycia tych towarów i usług, która mogłaby stanowić podatek naliczony w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług,
  • przekazania lub zużycia przez podatnika towarów lub świadczenia usług na potrzeby reprezentacji i reklamy, obliczony zgodnie z odrębnymi przepisami.

Podatek od nieruchomości

Kolejnym podatkiem zaliczanym do kosztów firmowych jest podatek od nieruchomości. Jest to tzw. koszt pośredni – nie ma bezpośredniego związku z przychodem. Zgodnie z art. 22 ust 6b pdof w przypadku podatników prowadzących księgę przychodów i rozchodów dniem poniesienia kosztu jest data wydania decyzji organu gminy, z której wynika wysokość podatku. W przypadku podatników prowadzących księgi rachunkowe, zgodnie z art. 22 ust. 5D pdof, za dzień poniesienia kosztu uważa się dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych.

Obowiązek podatkowy powstaje z pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiło nabycie tytułu prawnego do przedmiotu opodatkowania (grunty, budynki, budowle) lub wejście w jego posiadanie.

Podatek od środków transportu

Przedsiębiorcy często w prowadzonej działalności gospodarczej wykorzystują różnego rodzaju środki transportu. W odniesieniu do niektórych z nich są obowiązani płacić podatek od środków transportowych. Podatek ten, jako związany z prowadzoną działalnością gospodarczą, stanowi dla nich koszt uzyskania przychodu.

Zgodnie z art. 8 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, opodatkowaniu podatkiem od środków transportowych podlegają:

  • samochody ciężarowe o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony i wyższej,
  • ciągniki siodłowe i balastowe przystosowane do używania łącznie z naczepą lub przyczepą o dopuszczalnej masie całkowitej zespołu pojazdów od 3,5 tony i wyższej,
  • przyczepy i naczepy, które łącznie z pojazdem silnikowym posiadają dopuszczalną masę całkowitą od 7 ton i wyższą,
  • autobusy.

Obowiązek podatkowy powstaje od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym środek transportowy został zarejestrowany na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a w przypadku nabycia środka zarejestrowanego - od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym środek transportowy został nabyty.

Podatek od czynności cywilnoprawnych

Przedsiębiorcy kupują sprzęt (w tym przypadku środki trwałe) nie tylko od osób prawnych, ale także od osób fizycznych, co skutkuje obowiązkiem odprowadzenia podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC). Podatek ten jest również podatkiem pośrednim ale nie jest rozliczany w dacie jego poniesienia. Naczelnik Urzędu Skarbowego w Tczewie w postanowieniu z dnia 27 grudnia 2006r. nr sygn. BI/415-0002/07 PDI/415-17/06, wyjaśnił kwestię daty zaliczenia wydatku w koszty uzyskania przychodu:

(...) Nabyte przez podatnika dla celów prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej środki trwałe można uznać jako koszt uzyskania przychodów w sposób pośredni a mianowicie (...) kosztem uzyskania przychodów są odpisy z tytułu zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (odpisy amortyzacyjne) dokonywane od wartości początkowej określonej zgodnie z art. 22g, który w ust.1, punkcie 1 stanowi, że za wartość początkową środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych uważa się w razie nabycia w drodze kupna – cenę ich nabycia.

Cena nabycia – to w myśl art. 22 g, ust. 3 ustawy – kwota należna zbywcy, powiększona o koszty związane z zakupem naliczone do dnia przekazania środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej do używania, a w szczególności o koszty transportu, załadunku i wyładunku, ubezpieczenia w drodze, montażu, instalacji i uruchomienia programów oraz systemów komputerowych, opłat notarialnych skarbowych i innych, odsetek, prowizji oraz pomniejszoną o podatek od towarów i usług, z wyjątkiem przypadków, gdy zgodnie z odrębnymi przepisami podatek od towarów i usług nie stanowi podatku naliczonego albo podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty należnego podatku o podatek naliczony albo zwrot różnicy podatku w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. W przypadku importu cena nabycia obejmuje cło i podatek akcyzowy od importu składników majątku.

W świetle powyższego, kwota opłaconego podatku od czynności cywilnoprawnych niezależnie od terminu, kiedy on został zapłacony (przed czy po wprowadzeniu środka trwałego do ewidencji) zwiększa wartość początkową środka trwałego i wchodzi w skład ceny nabycia stanowiącej podstawę do wyliczenia odpisów amortyzacyjnych wliczonych pośrednio do kosztów uzyskania przychodów. (...)