W toku prowadzonej działalności gospodarczej przedsiębiorcy spotykają się z rozliczeniami w walutach obcych. Problemów głównie nastręczają pytania jaki kurs walut zastosować do przeliczeń oraz które zdarzenia ująć w księdze. Wyznaczanie kursu walut Rozliczenia w walucie obcej. Zgodnie z art. 11a ustawy o PIT przychody oraz koszty poniesione w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego ogłaszanego przez NBP, z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień wystawienia faktury. Natomiast w myśl art 24c w przypadku sprzedaży lub kupna walut obcych oraz otrzymania należności lub zapłaty zobowiązań, uwzględnia się kursy faktycznie zastosowane. Jeżeli nie jest możliwe uwzględnienie kursu faktycznie zastosowanego, to należy przyjąć kurs średni ogłaszany przez NBP, z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień dokonania bądź otrzymania zapłaty. Zastosowanie prawidłowego kursu walutowego ma wpływ na wycenę należności i zobowiązań przedsiębiorcy. W przypadku wpływu na rachunek walutowy należności w walucie obcej (lub dokonania zapłaty) nie można mówić o kursie faktycznie zastosowanym. Nie dochodzi bowiem do faktycznej wymiany waluty. Z tego względu do wyceny wpływu należności na rachunek walutowy (lub opłacenia zobowiązań) należy przyjąć średni kurs NBP z dnia poprzedzającego transakcję. Zasada ta dotyczy również takich operacji jak pobrane opłaty bankowe, czy też pobrane lub doliczone odsetki. Przy transakcjach w walutach obcych często powstają różnice kursowe, które mogą zwiększać wartość przychodów lub kosztów. Różnice pojawiają się kiedy dzień otrzymania zapłaty różni się od dnia wystawienia faktury i tym samym do przeliczeń zostają przyjęte odmienne kursy walut. W przypadku, gdy rozliczenia w walucie obcej w przeliczeniu na PLN otrzymana zapłata do faktury sprzedaży przewyższa wartość faktury - powstaje przychód do opodatkowania. W odwrotnej sytuacji powstanie koszt. Jeśli natomiast to przedsiębiorca dokonuje zapłaty zobowiązań i w przeliczeniu na PLN kwota dokonanej zapłaty jest wyższa od wartości wynikającej z faktury zakupu - powstanie koszt. W sytuacji odwrotnej będziemy mieć do czynienia z przychodem. Co ważne, różnice kursowe ujmowane są w KPiR w kolumnie 8 “pozostałe przychody” lub kolumnie 13 “pozostałe wydatki”. Księgowania oraz zastosowane wyceny przedstawiono na przykładach:
- Otwarcie rachunku walutowego
Dnia 1 marca został otwarty rachunek bankowy walutowy. Saldo rachunku wynosi 0 euro. Salda kont nie są ujmowane w KPiR – brak księgowań.
- Przelew środków pieniężnych na konto walutowe
W dniu 4 marca przelano środki pieniężne z konta złotówkowego na walutowe, o wartości 5.000 zł. Na konto walutowe trafi kwota przeliczona na euro po kursie zastosowanym tego dnia przez bank. Przelew środków nie jest ujmowany w KPiR – brak księgowań.
- Wystawienie faktury sprzedaży
W dniu 6 marca wystawiono fakturę sprzedaży towarów nr 48/03/2013, na kwotę 240 euro. Do przeliczenia wartości na PLN należy zastosować kurs średni NBP z dnia 5 marca, 1 euro = 4,1361 zł. Do kolumny 7 KPiR "przychody ze sprzedaży towarów handlowych i materiałów" trafi kwota 240* 4,1361 = 992,66 zł
- Otrzymanie zapłaty należności
Dnia 8 marca wpłynęła na konto walutowe należność za fakturę 48/03/2013, w kwocie 240 euro. Do przeliczenia wartości na PLN należy przyjąć kurs średni NBP z dnia 7 marca, 1 euro = 4,1472. Otrzymana kwota wynosi więc 240* 4,1472 = 995,33 zł. W tym przypadku powstały różnice kursowe. Otrzymano kwotę wyższą o 2,67 zł, która będzie stanowić dodatnią różnicę kursową. Jej wartość należy ująć w kol. 8 KPiR "pozostałe przychody". Co ważne, w przypadku gdy data otrzymania zapłaty będzie tożsama z datą wystawienia faktury - różnice kursowe nie powstaną. Do przeliczeń zostanie bowiem zastosowany ten sam kurs walut, średni NBP z dnia poprzedzającego transakcję.
- Odsetki od kredytu
W dniu 11 marca z konta walutowego została pobrana rata kredytu o wartości 350 euro, w tym kwota 325 euro stanowi część kapitałową, a pozostałe 25 euro – odsetkową. Do przeliczenia wartości na PLN należy przyjąć kurs średni NBP z dnia 8 marca (ponieważ 9 i 10 to sobota i niedziela), 1 euro = 4,1497. Kwotę zapłaconych odsetek 25* 4,1497 = 103,74 zł należy ująć w kol. 13 KPiR "pozostałe wydatki".
- Przedpłata do zamówienia
15 marca dokonano zapłaty z konta walutowego w kwocie 130 euro, tytułem przedpłaty do zamówienia towarów. Zdarzenia wypłaty środków pieniężnych nie ujmuje się w KPiR. Natomiast do wyceny wartości na złotówki należy przyjąć kurs średni NBP z dnia 14 marca, 1 euro = 4,1448. Wartość transakcji to 130* 4,1448 = 538,82 zł
- Otrzymanie faktury zakupu
W dniu 22 marca wpłynęła faktura do dokonanej przedpłaty na kwotę 130 euro, data wystawienia 18 marca. Fakturę należy ująć w kol. 10 KPiR "zakup towarów handlowych i materiałów". Do przeliczenia kwoty na PLN należy przyjąć kurs średni NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego wystawienie faktury, a więc z 15 marca, kurs 4,1595 zł. Wartość transakcji wynosi 130* 4,1595 = 540,74 zł. W tym przypadku również powstały różnice kursowe. Wpłacono dostawcy kwotę niższą o 1,92 zł, która będzie stanowić dodatnią różnicę kursową. Jej wartość należy ująć w kol. 8 KPiR "pozostałe przychody".
- Odsetki naliczone przez bank
Dnia 31 marca zostały doliczone odsetki o wartości 0,05 euro od kwoty znajdującej się na rachunku bankowym. Do przeliczenia wartości na PLN należy przyjąć kurs średni NBP z dnia 29 marca, 1 euro = 4,1774. Kwotę otrzymanych odsetek 0,05* 4,1774 = 0,21 zł należy ująć w kol. 8 KPiR "pozostałe przychody".
- Opłaty bankowe
Dnia 31 marca bank obciążył rachunek kwotą 10 euro tytułem opłat za jego prowadzenie. Do wyceny należy przyjąć kurs średni NBP z dnia 29 marca, 1 euro = 4,1774. Wartość opłat 10* 4,1774 = 41,77 zł należy ująć w kol. 13 KPiR "pozostałe wydatki". Jak widać w przeliczeniach poszczególnych transakcji na PLN stosowane są różne kursy walut, średni NBP z dnia poprzedzającego zdarzenie lub też faktycznie zastosowany przez bank, a wybór odpowiedniego kursu przeliczeniowego zależy od rodzaju zdarzenia. Polecamy: 
