Otrzymanie spadku bądź darowizny, co do zasady, powoduje powstanie obowiązku podatkowego w zakresie podatku od spadków i darowizn. Od reguły tej istnieje jednak wiele wyjątków związanych ze zwolnieniem pewnych grup obdarowanych od zapłaty powyższego podatku. Kto zatem może skorzystać z takiego zwolnienia i w jakich przypadkach nie musi płacić podatku od otrzymanych spadków i darowizn?
Kwoty wolne od podatku - spadki i darowizny
Z podatku od spadków i darowizn zwolnione jest otrzymanie w drodze spadku czy darowizny majątku, którego wartość nie przekracza tak zwanej kwoty wolnej. Wartości tych kwot określone są dla poszczególnych grup podatkowych i wynoszą:
- 9637 zł - dla osób należących do I grupy podatkowej,
- 7276 zł - dla osób należących do II grupy podatkowej,
- 4902 zł - dla osób należących do III grupy podatkowej.
Do poszczególnych grup zalicza się odpowiednio:
- grupa I: małżonek, wstępni (rodzice, dziadkowie, pradziadkowie), zstępni (dzieci, wnuki, prawnuki), pasierb, ojczym, macocha, rodzeństwo, teściowie, zięć, synowa;
- grupa II: zstępni rodzeństwa (np. dzieci siostry, wnuki brata), rodzeństwo rodziców (np. ciotki, wujowie), zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków, małżonkowie innych zstępnych (np. mąż wnuczki);
- grupa III: inni nabywcy.
Obowiązek zapłacenia podatku zależy więc od wartości otrzymanej darowizny oraz przynależności nabywcy do określonej grupy podatkowej. Jeśli więc spadkobierca należący do I grupy podatkowej otrzyma spadek w wysokości nieprzekraczającej kwoty 9637 zł to zwolniony jest z obowiązku uiszczenia podatku. Nieprzekroczenie przypisanych do grup podatkowych kwot zwalnia nabywców również z obowiązku zgłoszenia faktu otrzymania darowizny do US.
Co jednak istotne, określone kwoty wolne, dotyczą całości nabytego majątku w drodze spadku czy darowizny od jednej osoby na przestrzeni 5 lat. Oznacza to, że otrzymywany majątek kumuluje się i w związku z tym to jego suma uwzględniana jest przy kwalifikowaniu jako podlegający opodatkowaniu czy też nie. Nie ma znaczenia, iż darowizna od np. cioci była przekazywana co roku w wartości np. 7 000 zł. W drugim roku wartość przekazanej przez ciocię darowizny przekroczy kwotę wolną i od tej nadwyżki trzeba będzie zapłacić podatek od spadków i darowizn.
Całkowite zwolnienie dla najbliższej rodziny
Najbliższa rodzina spadkodawcy/darczyńcy, czyli osoby wymienione w I grupie podatkowej, mogą skorzystać z całkowitego zwolnienia z podatku od spadków i darowizn, nawet jeśli wartość nabytego majątku przekracza określoną dla tej grupy kwotę wolną. Warunkiem uzyskania prawa do zwolnienia jest zgłoszenie właściwemu urzędowi skarbowemu w terminie 6 miesięcy od daty otrzymania spadku czy darowizny tego faktu. Zgłoszenia należy dokonać na druku SD-Z2. Jeśli fakt ten nie zostanie zgłoszony, nabywca traci prawo do zwolnienia a darowizna zostanie opodatkowana na zasadach przewidzianych dla I grupy podatkowej. Oznacza to, że jeśli otrzymana darowizna czy spadek, którego wartość przekracza kwotę wolną (9637 zł) to od wartości powyżej ustalonego limitu zostanie naliczony podatek od spadków i darowizn.
