Zmiany w VAT od 1 października

Rok 2013 przyniósł do tej pory przedsiębiorcom wiele zmian w zakresie prawa podatkowego. Jednak to jeszcze nie koniec. W dniu 1 października wchodzi w życie kolejna ważna dla podatników VAT nowelizacja przepisów, dotycząca obrotu towarami wrażliwymi. Wprowadzony zostanie mechanizm odpowiedzialności solidarnej za rozliczenie VAT. Zmiany w VAT obejmą również przedsiębiorców rozliczających się kwartalnie z tego podatku.

Problem z towarami wrażliwymi

Do towarów wrażliwych zgodnie z ustawą o VAT, zalicza się niektóre wyroby stalowe, paliwa oraz złoto nieobrobione. Artykuły te najczęściej bowiem są wykorzystywane przez oszustów podczas wyłudzeń podatku VAT. Tego typu nadużycia mają charakter zorganizowany (tzw. transakcje karuzelowe), w których biorą udział tzw. słupy. Są to osoby fizyczne, które rejestrują i prowadzą opodatkowaną działalność, a nie rozliczają VAT. Zwykle nie posiadają oni żadnego majątku jako zabezpieczenia. Często osobami uczestniczącymi w procederze nadużyć są nieświadomi swojej roli podatnicy. Powinni oni jednak mieć na uwadze, że kupując dane towary po cenie znacznie niższej niż rynkowa mogą wziąć udział w oszustwie podatkowym. Podmioty te powinny zdawać sobie sprawę z faktu, że taka cena nie byłaby zastosowana, gdyby sprzedawcy prawidłowo rozliczali podatek VAT. Nowe przepisy mają na celu ograniczenie nadużyć w wyłudzeniu VAT z wykorzystaniem towarów wrażliwych.

Ograniczenia w rozliczeniu kwartalnym

Podatników, którzy dokonują obrotu towarami wrażliwymi, czekają  zmiany od 1 października w postaci ograniczenia w stosowaniu rozliczeń kwartalnych z VAT. Zgodnie bowiem z art. 99 ust. 3a ustawy, z rozliczenia kwartalnego będą mogły korzystać te podmioty, które:

• w danym kwartale lub w poprzedzających go czterech kwartałach dokonały dostawy towarów wrażliwych na wartość łączną bez podatku nie przekraczającą w żadnym miesiącu z tych okresów, kwoty 50 000 zł,
• w przypadku przekroczenia limitu 50 000 zł jeżeli wartość sprzedaży nie była wyższa niż 1% wartości ich sprzedaży ogółem, bez kwoty podatku.

Co ważne, zgodnie z ust. 3b za dostawę towarów wrażliwych nie uznaje się sprzedaży benzyny silnikowej, olejów napędowych oraz gazów przeznaczonych do napędu silników spalinowych, jeżeli:

• dostawa ta jest dokonywana na stacjach paliw lub stacjach gazu płynnego do standardowych zbiorników pojazdów,
• dostawy tej dokonuje podatnik dostarczający gaz przewodowy za pośrednictwem własnych sieci przesyłowych lub dystrybucyjnych.

Jeżeli jednak podatnik przekroczy limity zwolnienia, będzie musiał rozpocząć składanie deklaracji podatkowych za okresy miesięczne, począwszy od rozliczenia za pierwszy miesiąc kwartału:

• w którym przekroczono tę kwotę - jeżeli przekroczenie kwoty nastąpiło w pierwszym lub drugim miesiącu kwartału; w przypadku gdy przekroczenie kwoty nastąpiło w drugim miesiącu kwartału, deklaracja za pierwszy miesiąc kwartału jest składana w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po drugim miesiącu kwartału;
• następujący po kwartale, w którym przekroczono tę kwotę - jeżeli przekroczenie kwoty nastąpiło w trzecim miesiącu kwartału.

Odpowiedzialność solidarna nabywcy towarów wrażliwych

Po nowelizacji ustawy o VAT dział Xa został poświęcony odpowiedzialności podatkowej nabywcy w szczególnych przypadkach. Zgodnie z art. 105a podatnik, na rzecz którego dokonano dostawy towarów wrażliwych, odpowiada solidarnie wraz z podmiotem dokonującym tej dostawy za jego zaległości podatkowe w części podatku proporcjonalnie przypadającej na dostawę dokonaną na rzecz tego podatnika, jeżeli:

• wartość tych towarów nabywanych od jednego podmiotu dokonującego ich dostawy, bez kwoty podatku przekroczyła w danym miesiącu kwotę 50 000 zł, oraz
• w momencie dokonania dostawy towarów wrażliwych podatnik wiedział lub miał uzasadnione podstawy do tego, aby przypuszczać, że cała kwota podatku przypadająca na dokonaną na jego rzecz dostawę tych towarów lub jej część nie zostanie wpłacona na rachunek urzędu skarbowego.

Podatnik natomiast miał uzasadnione podstawy do tego, aby przypuszczać, że cała lub część kwoty podatku przypadającej na dokonaną na jego rzecz dostawę towarów, nie zostanie wpłacona na rachunek US, jeżeli okoliczności towarzyszące tej dostawie towarów lub warunki, na jakich została ona dokonana, odbiegały od tych zwykle występujących w obrocie tymi towarami. Można tak wnioskować w szczególności jeżeli cena za dostarczone towary była bez uzasadnienia ekonomicznego niższa od ich wartości rynkowej.

Powinni zatem mieć się na baczności podatnicy kupujący po bardzo okazjonalnych cenach. Zbyt niska wartość powinna wzbudzić podejrzenie, że może dochodzić do oszustwa podatkowego.

Nie zawsze jednak przedsiębiorcy może grozić płacenie podatków za nieuczciwego sprzedawcę. Podatnik będzie chroniony, jeżeli:

• nabycie to jest dokonywane na stacjach paliw lub stacjach gazu płynnego, do standardowych zbiorników pojazdów używanych przez podatników nabywających te towary, do napędu tych pojazdów lub dostawy tych towarów dokonuje podatnik dostarczający gaz przewodowy za pośrednictwem własnych sieci przesyłowych lub dystrybucyjnych,

• jeżeli powstanie zaległości podatkowych nie wiązało się z uczestnictwem podmiotu dokonującego dostawy towarów wrażliwych, w nierzetelnym rozliczaniu podatku w celu odniesienia korzyści majątkowej, lub
• jeżeli na dzień dokonania dostawy towarów łącznie były spełnione następujące warunki:

1.  podmiot dokonujący dostawy tych towarów, był wymieniony w wykazie podmiotów, które   złożyły kaucję gwarancyjną,
2. wysokość tej kaucji gwarancyjnej, odpowiadała co najmniej jednej piątej kwoty podatku należnego przypadającej na dostawy towarów dokonane w danym miesiącu na rzecz danego podatnika lub kaucja ta wynosiła co najmniej 3 000 000 zł.

Kaucja gwarancyjna uchroni nabywcę przed odpowiedzialnością

Podmiot dokonujący dostawy towarów wrażliwych, który nie posiada zaległości podatkowych, może złożyć w urzędzie skarbowym kaucję gwarancyjną. Będzie ona zabezpieczeniem zapłaty podatku w związku z dostawą tych towarów. Warunek nieposiadania zaległości podatkowych ocenia się według stanu na dzień składania kaucji gwarancyjnej. Wysokość kaucji gwarancyjnej powinna odpowiadać co najmniej jednej piątej kwoty podatku należnego od przewidywanej przez podmiot sprzedaży towarów wrażliwych, z tym że nie może być niższa niż 200 000 zł.

Wykaz podmiotów, które złożyły kaucję, prowadzi Minister właściwy do spraw finansów publicznych, w formie elektronicznej i jest on udostępniany w Biuletynie Informacji Publicznej. Przedsiębiorca, który zamierza rozpocząć nabywanie towarów wrażliwych, może zatem potwierdzić w ten sposób uczciwość dostawcy.

Lista towarów wrażliwych

Towary wrażliwe, z którymi związane są zmiany wchodzące w życie z dniem 1 października, wymienione zostały w załączniku nr 13 do ustawy o VAT i są to: