Czynny podatnik VAT - kiedy to się opłaca?

Wśród osób, które planują rozpoczęcie prowadzenia własnego biznesu pojawia się zwykle pytanie: czy rejestrować się do VAT? Mimo przysługującej możliwości zwolnienia z VAT ze względu na wysokość obrotów do 150 tyś złotych, często przedsiębiorcy już na starcie z niej rezygnują rejestrując się jako czynny podatnik VAT. Czy zatem są przypadki, w których opłaca się być VATowcem ?

Czynny podatnik VAT a transakcje na rzecz innych podatników

W przypadku, gdy nabywcami naszych towarów czy usług są konsumenci, nie ma dla nich zasadniczo znaczenia czy płacona kwota jest wartością z VAT czy bez VAT. Ponoszą bowiem ciężar ceny brutto, bez możliwości odliczenia VAT. Natomiast w przypadku gdy odbiorcami są firmy (inni podatnicy VAT), to często słyszy się, że chcą współpracować tylko z podmiotami, którzy sami są czynnymi podatnikami VAT i tym samym wystawią fakturę z naliczonym podatkiem.

Czynny podatnik VAT nabywając towary bądź usługi od innego VATowca, ma możliwość odliczenia wykazanego na fakturze podatku (z pewnymi wyjątkami, jak np. VAT od paliwa do samochodu osobowego w użytku mieszanym czy usług noclegowych). Tym samym ponosi faktycznie ciężar kwoty netto transakcji. Sprzedawca jako podatnik zwolniony z VAT, powinien w takiej sytuacji wystawić dokument sprzedaży o równowartości kwoty netto i wtedy dla nabywcy nie miałoby znaczenia czy współpracuje z podatnikiem VAT czynnym czy też zwolnionym. Recz jednak w tym, że sprzedawcy mimo korzystania ze zwolnienia z VAT, wystawiają faktury w cenach rynkowych brutto. Tym samym nabywca na transakcji jest stratny o kwotę podatku VAT.

W powyższej sytuacji niekoniecznie warto być czynnym podatnikiem VAT, bowiem wystarczy wystawiać dokumenty sprzedaży o równowartości kwoty netto, a potencjalnemu nabywcy wyjaśnić, że “u nas jest taniej o VAT”.

Duże inwestycje

Przy rozpoczęciu działalności zdarza się wydawać na starcie duże kwoty na inwestycje związane z zakupem środków trwałych, np. samochodu, lokalu czy maszyn produkcyjnych. Przedsiębiorca, który działa jako czynny podatnik VAT odliczy podatek od zakupów i może starać się o jego zwrot. W takim wypadku uzyskane pieniądze można przeznaczyć na dalsze inwestycje w firmie, np. zakup towarów handlowych. Nadwyżka podatku może może być również przeniesiona w deklaracji VAT do rozliczenia w kolejnych okresach. Tym samym może to powodować brak konieczności zapłaty podatku do urzędu skarbowego od osiągniętych przychodów w kolejnych miesiącach.

Co ważne, mimo że same wydatki mogą podlegać amortyzacji w czasie (jeśli przedsiębiorca nie skorzysta lub nie ma prawa skorzystać z jednorazowej amortyzacji w ramach pomocy de minimis), to sam VAT może odliczyć jednorazowo.

Zakupy ze stawką 23% a sprzedaż na 8%

W niektórych branżach, przy sprzedaży możliwe jest zastosowanie obniżonych stawek VAT. W przypadku np. usług budowlano-remontowych wykonywanych na nieruchomościach zaliczanych do społecznego programu mieszkaniowego, możliwe jest zastosowanie stawki VAT w wysokości 8%.

Do wspomnianego budownictwa mieszkaniowego objętego społecznym programem mieszkaniowym, zaliczamy:

• obiekty budownictwa mieszkaniowego (lub ich części) z wyłączeniem lokali użytkowych oraz lokale mieszkalne w budynkach niemieszkalnych sklasyfikowanych w (PKOB) w dziale 12,

• budynki instytucji ochrony zdrowia świadczących usługi zakwaterowania z opieką lekarską i pielęgniarką, zwłaszcza dla ludzi starszych i niepełnosprawnych.

Nie zalicza się do niego nastomiast:

• budynków mieszkalnych jednorodzinnych o powierzchni przekraczającej 300 m2,

• lokali mieszkalnych, których powierzchnia użytkowa przekracza 150 m2.

Przy spełnieniu powyższych warunków sprzedaż może być opodatkowana stawką 8%. Zakupywane materiały budowlane czy też do remontów są natomiast opodatkowane stawką 23%. Przy dużej ilości zakupów może okazać się, że VAT od dokonanych nabyć będzie przewyższać kwotę podatku od sprzedaży i w takim wypadku bycie czynnym podatnikiem VAT stanie się korzystne.

Świadczenie usług za granicę

Przedsiębiorca, który zamierza świadczyć usługi jedynie na rzecz zagranicznych podatników, powinien rozważyć dokonanie rejestracji do VAT. Przepisy ustawy VAT wskazują bowiem, że przy sprzedaży usługi obowiązek jej opodatkowania przechodzi na nabywcę. W ten sposób polski przedsiębiorca wystawi fakturę bez podatku VAT, z adnotacją o odwrotnym obciążeniu.

Na czym polega w tym przypadku korzyść? Otóż mimo, że od sprzedaży nie musi odprowadzać podatku VAT,  to może go odliczyć od zakupów. Przepisy pozwalają na odliczenie VAT w przypadku nabyć związanych z działalnością opodatkowaną, a świadczenie usług, w których podatnikiem jest nabywca - do takich należą.

W takim przypadku w deklaracji VAT będzie gromadzona nadwyżka VAT naliczonego od zakupów, którą można odzyskać.

Opłacalność rejestracji do VAT zależy od konkretnego przypadku. Jeżeli planowane są duże wydatki, od których będzie przysługiwać odliczenie VAT lub w przypadku świadczenia usług na rzecz podatników z innych krajów UE, warto zastanowić się nad rejestracją do VAT. W przypadku gdy to nabywca narzuca nam rejestrację do VAT (gdyż w innym przypadku zapowiada brak możliwości współpracy), to należy zastanowić się nad cenami, jakie oferujemy i czy jesteśmy konkurencyjni w porównaniu do firm będących czynnymi podatnikami VAT.