Przedsiębiorcy, chcąc zachęcić do zakupu swoich wyrobów, oferują akcje promocyjne. Bardzo popularną, a zarazem skuteczną akcją promocyjną jest zakup za symboliczną złotówkę. Klient, kupując określoną ilość produktów, może dokonać jednorazowego zakupu dodatkowego produktu za złotówkę. W takiej sytuacji kupujemy produkt poniżej ceny rynkowej.

Zakup za symboliczną złotówkę a koszty uzyskania przychodu

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, dalej ustawa o CIT, do kosztów uzyskania przychodów zalicza się wydatki poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia ich źródła.

Na podstawie cytowanego przepisu możliwe jest zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów wydatku, który – racjonalnie oceniając – mógłby przyczynić się do powstania przychodu albo jego zwiększenia, nawet jeżeli przychód faktycznie nie wystąpi. Decydującym czynnikiem pozwalającym zaliczyć dany wydatek do kosztów uzyskania przychodów jest zatem poniesienie go w celu osiągnięcia przychodu bądź zachowania lub zabezpieczenia jego źródła, przy czym każdy wydatek, poza wyraźnie wskazanym w ustawie, wymaga indywidualnej oceny pod kątem adekwatnego związku z przychodami i racjonalności działania podmiotu.

O tym, co jest celowe i potrzebne w prowadzonej działalności gospodarczej, decyduje podmiot prowadzący tę działalność, lecz nie każdy wydatek ponoszony w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą stanowić może koszt uzyskania przychodu i jako taki podlegać odliczeniu od podstawy opodatkowania. Takimi kosztami nie mogą być bowiem wydatki enumeratywnie wymienione w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT.

W świetle powyższego, stosownie ze zgodną wykładnią doktryny i orzecznictwa należy wskazać, że aby wydatek poniesiony przez podatnika stanowił dla niego koszt uzyskania przychodu, muszą być spełnione następujące warunki:

  • został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika (nie stanowią kosztu uzyskania przychodu podatnika wydatki, które zostały poniesione na działalność podatnika przez osoby inne niż podatnik);

  • jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w żaden sposób zwrócona;

  • pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą;

  • poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów;

  • został właściwie udokumentowany;

  • nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 ustawy o CIT nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.

W związku z powyższym kosztami uzyskania przychodu będą zarówno koszty pozostające w bezpośrednim związku z uzyskanymi przychodami, jak i w związku pośrednim, jeżeli zostały w sposób racjonalny poniesione w celu uzyskania przychodów, w tym również w celu zagwarantowania funkcjonowania źródła przychodów (zachowania albo zabezpieczenia). Kosztem uzyskania przychodów będą zarówno wydatki, których poniesienie bezpośrednio przekłada się na uzyskanie konkretnych przychodów, jak i te, których nie można w taki sposób przypisać do określonych przychodów, ale są racjonalnie uzasadnione jako prowadzące do ich osiągnięcia. W świetle powyższego na pewno zakup za symboliczną złotówkę w ramach promocji będzie kosztem uzyskania przychodów. Będzie nim wartość wydatku, a nie wartość towaru. W tym przypadku kosztem uzyskania przychodu będzie więc 1 złoty.

Zakup za symboliczną złotówkę a przychód podatkowy

Zakup za symboliczną złotówkę budzi wątpliwości u przedsiębiorcy, czy nie powstanie u niego w tym miejscu przychód podatkowy. Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz 14, są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym różnice kursowe.

W myśl natomiast art. 12 ust. 3 ustawy o CIT za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej osiągnięte w roku podatkowym, a także za przychody uzyskane z zysków kapitałowych, z wyłączeniem przychodów, o których mowa w art. 7b ust. 1 pkt 1, uważa się także przychody należne, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. Zgodnie z art. 12 ust. 4 pkt 9 ustawy o CIT do przychodów nie zalicza się należnego podatku od towarów i usług.

Przykład 1.

Przedsiębiorca producent blachodachówki zorganizował promocję, w ramach której każdy z klientów po przekroczeniu odpowiedniego pułapu zakupów będzie mógł zakupić rynny za 1 złoty. Powyższa promocja posiada regulamin, który potwierdza jej reguły.

W tym przypadku sprzedawca tak ustaloną promocję stosuje odpowiednio dla wszystkich swoich klientów, którzy przekroczyli określony poziom zakupów, co potwierdza jej regulamin. Należy zatem podkreślić, że jest to ekonomicznie uzasadniona strategia firmy, a nie częściowo nieodpłatne świadczenie stosowane w stosunkach z danym podmiotem. W tym znaczeniu przyjęta cena ma charakter rynkowy, nawet jeśli nie odpowiada tzw. wartości danego towaru. W tej sytuacji odstępstwo od wartości zobiektywizowanej można – w świetle art. 14 ustawy o CIT – potraktować jako uzasadnioną przyczynę.