Trzecia ustawa deregulacyjna, która weszła w życie w styczniu 2013 roku, wprowadziła szereg długo oczekiwanych zmian, między innymi miała poprawić płynność finansową polskich przedsiębiorców i zapobiec zatorom płatniczym. Największa ze zmian w zakresie podatku dochodowego dotyczyła obowiązku pomniejszenia wydatków, których w określonym przez ustawę terminie przedsiębiorca nie opłaci, tzw. korekty kosztów. Jednakże zmiana ta nie przyniosła oczekiwanych korzyści i w związku z tym od 1 stycznia 2016 r. przepis dotyczący korekty kosztów został uchylony z ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Korekta kosztów do końca 2015 roku

Regulacje dotyczące korekty kosztów w związku z nieuregulowaniem w terminach zobowiązań wobec kontrahentów zawarte są w art. 24d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Należy więc wiedzieć, że w sytuacji, gdy termin płatności określony na fakturze wynosi:

  • do 60 dni, przedsiębiorca, który nie zapłaci za fakturę, ma obowiązek skorygować (pomniejszyć) koszty uzyskania przychodu o kwotę nieopłaconego wydatku w okresie, w którym mija 30 dni od daty terminu płatności;
  • powyżej 60 dni, obowiązkowej korekty kosztów należy dokonać w okresie, w którym mija 90. dzień od daty wystawienia dokumentu potwierdzającego zakup.

Korekta kosztów odnosi się do dokumentów wystawionych i nieopłaconych do końca grudnia 2015 roku. Jeżeli więc przedsiębiorca nie dokona zapłaty, a zaliczył do kosztów dany wydatek, do końca tego okresu w wyżej wymienionych terminach ma obowiązek pomniejszyć koszty uzyskania przychodu o kwotę wynikającą z nieopłaconej faktury/rachunku.

Korekta kosztów a częściowa zapłata

Przedsiębiorca musi się liczyć z tym, że zapłacenie części zobowiązania nie zwalnia go z obowiązku pomniejszenia kosztów o część nieuregulowaną. W przypadku częściowej zapłaty należy proporcjonalnie podzielić należność i o część niezapłaconą pomniejszyć firmowe wydatki. Dotyczy to również środków trwałych, za które zapłacono jedynie częściowo. W konsekwencji więc przepis nakazujący pomniejszenie kosztów w związku z nieuregulowanymi w określonym przez ustawę terminie należnościami dotyczy wszystkich wydatków i sprowadza się do prostej sentencji: nie zapłacisz - musisz “usunąć” z kosztów.

Nie zawsze pomniejszenie kosztów - czasem zwiększenie przychodów

Zdarzają się sytuacje, gdy w okresie, na który przypada “korekta”, nie będzie kosztów lub też będzie ich za mało, aby móc je pomniejszyć o wartość niezapłaconej faktury. Wówczas przedsiębiorca zobowiązany jest zwiększyć przychody o kwotę, o którą nie udało się pomniejszyć kosztów. Jeżeli więc w danym okresie przedsiębiorca nie poniósł firmowych wydatków, a w związku z nieopłaceniem zobowiązania ustawa nakazuje mu pomniejszyć koszty (których nie ma) o jego wartość, to powiększa on przychód, o kwotę wynikającą ze zobowiązania, które nie zostało uregulowane.

Korekta kosztów a opłacenie faktury po terminie

W sytuacji gdy przedsiębiorca zastosował się do przepisów i pomniejszył w ustawowym terminie koszty, a następnie zapłacił za daną fakturę, ma prawo tym razem zwiększyć koszty w okresie bieżącym, w którym uiścił zobowiązanie. Po opłaceniu faktury wydatek więc ponownie zostanie uwzględniony jako koszt.

Korekta kosztów - konsekwencje praktyczne

Treść wprowadzonego do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych art. 24d nie precyzowała sposobu dokonania zmniejszenia kosztów w związku z niewywiązaniem się w określonym terminie z obowiązku zapłaty zobowiązania. “Należy zauważyć, że treść rozporządzenia w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów nie została zmieniona - mówi Prezes wfirma.pl, Andrzej Lazarowicz, ekspert z ponad 20-letnim doświadczeniem z zakresu prawa gospodarczego i księgowości. - Wciąż stosuje się zasadę księgowania dokumentów w określonych terminach. Zatem pomniejszenia kosztów w związku z niezapłaconymi lub częściowo zapłaconymi fakturami można również dokonywać bezpośrednio przy wyliczaniu zaliczki na podatek dochodowy za okres, w którym mija ustawowy termin nakazujący pomniejszenie kosztów.”

Dokonywanie pomniejszenia kosztów poza księgą przychodów i rozchodów nie narusza przepisów. Ustawa bowiem nie nakazuje dokonania korekty kosztów, ale ich zmniejszenie. Dodatkowym plusem uwzględnienia nieopłaconych w ustawowym terminie wydatków bezpośrednio przy wyliczaniu zaliczki na podatek dochodowy jest zachowanie czytelności zapisów w księdze.

Kokekta kosztów a zakup środków trwałych

Nieuregulowanie (w całości lub w części) należności za zakup środka trwałego powoduje również konieczność skorygowania zaliczonych już do kosztów odpisów amortyzacyjnych. Jeżeli więc minie ustawowy termin, a przedsiębiorca nie zapłaci za zakupiony środek trwały, będzie zobowiązany w miesiącu, w którym mija termin (30 dni od terminu płatności lub 90 dni od daty wystawienia) dokonać pomniejszenia kosztów w związku z zaksięgowanymi już odpisami amortyzacyjnymi.

W przypadku środków trwałych może się zdarzyć również sytuacja, w której ustawowy termin minie jeszcze przed lub w miesiącu przyjęcia środka trwałego do używania w firmie (wprowadzenia do ewidencji środków trwałych). Wówczas, jeżeli przedsiębiorca nie opłaci faktury dokumentującej zakup, odpisy amortyzacyjne naliczane w kolejnych miesiącach nie będą stanowić kosztu uzyskania przychodu.

Wprowadzone w zakresie ustawy o podatku dochodowym zmiany miały na celu zredukować zatory płatnicze. Rząd próbował zmotywować podatników, nakładając na nich obowiązek pomniejszenia kosztów do terminowego płacenia zobowiązań. Czy cel został osiągnięty? Niestety nie i od 1 stycznia 2016 roku korekta kosztów zostaje zlikwidowana.

Korekta kosztów - koniec od 2016 roku

A zatem w związku z przepisami zmieniającymi Ordynację podatkową oraz niektóre inne ustawy zostaje uchylony art. 24d ustawy o podatku dochodowym. Zmiana następuje od 1 stycznia 2016 r., a więc od tego czasu przedsiębiorcy nie będą już zobowiązani do pomniejszania kosztów w związku z niezapłaconymi w terminie wydatkami. Oczywiście przepisy przejściowe dotyczące korekty kosztów stanowią, że jeśli podatnik w 2015 roku dokonał korekty kosztów, a w 2016 roku zapłacił za zobowiązanie, które musiał wyksięgować z kosztów, będzie mógł je ponownie zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów. 

Polecamy