Dnia 28 kwietnia 2013 roku weszła w życie nowa ustawa o terminach zapłat w transakcjach handlowych. Głównym celem wprowadzanych zmian jest walka z problemem, który dotyczy dużego grona przedsiębiorców - zatorami płatniczymi. Wykorzystywanymi narzędziami są: skrócenie terminów płatności w transakcjach handlowych oraz wprowadzenie dodatkowych sankcji dla dłużników. Co więcej, przeprowadzona nowelizacja przepisów wynika również z konieczności dostosowania polskiego prawa do regulacji unijnych.
Z nieterminowym regulowaniem należności przez kontrahentów walczy znaczny procent firm. Wcześniejsze próby ograniczenia nadużyć w tym zakresie stanowiło wprowadzenie tzw. ulgi na złe długi. Kolejnym krokiem rządu jest...
… ustanowienie maksymalnych terminów płatności.
Nowa ustawa o terminach zapłat w transakcjach handlowych, wśród wielu regulacji wprowadza zasadę, iż terminy płatności w transakcjach pomiędzy przedsiębiorcami nie powinny przekraczać 60 dni kalendarzowych. Strony mogą ustalić dłuższy termin, jednak pod warunkiem, że nie jest to rażąco nieuczciwe wobec wierzyciela, tzn. - cytując za ustawą - „nie będzie sprzeciwiało się właściwości i społeczno-gospodarczemu celowi umowy lub zasadom współżycia społecznego oraz będzie obiektywnie uzasadnione, biorąc pod uwagę właściwość towaru lub usługi”.
Przez wzgląd na fakt, iż zatory płatnicze to zmora sprzedawców nie tylko w transakcjach między przedsiębiorcami, ale również, gdy stroną umowy są organy publiczne, ustawodawca przewidział maksymalny termin płatności również w takim przypadku. Zgodnie z przepisami nowej ustawy w sytuacji, gdy dłużnikiem jest organ publiczny, termin zapłaty nie może być dłuższy niż 30 dni od daty doręczenia faktury lub rachunku. W tym przypadku również przewidziana jest możliwość wydłużenia terminu, ale z górną granicą 60 dni, jeżeli „jest to obiektywnie uzasadnione szczególnym charakterem (skomplikowanie, złożoność procedur, wielość podmiotów zaangażowanych, wieloetapowość) lub szczególnymi elementami umowy”.
Kolejnym “straszakiem”, który ma pomóc w walce z zaleganiem z płatnościami są odsetki. Utrzymana została...
… zasada naliczania odsetek od 30 dnia od doręczenia faktury.
W ustawie zachowany został przepis, dający wierzycielowi możliwość zażądania od dłużnika odsetek ustawowych (13% w skali roku) w przypadku umów z terminem płatności dłuższym niż 30 dni, jako opłatę za tzw. kredyt kupiecki. Zgodnie z tymi przepisami, odsetki te można naliczać już od 31 dnia po spełnieniu świadczenia niepieniężnego i doręczeniu faktury lub rachunku, aż do dnia zapłaty, nie dłużej jednak niż do dnia wymagalności świadczenia pieniężnego.
Jeżeli po upływie 60 dni dłużnik w dalszym ciągu nie zapłaci, wierzycielowi przysługują odsetki za zwłokę, jak w przypadku zobowiązań podatkowych (obecnie wynoszą one 10,5% w skali roku).
Rozwiązania te mają zachęcić przedsiębiorców do ustalania krótszych terminów płatności. Najczęściej jednak bywa tak, iż chcąc chronić jakość swoich kontaktów z dłużnikiem, nie korzystają oni z przysługującego im prawa do odsetek.
Nową regulacją, która stanowi ukłon w kierunku przedsiębiorców-wierzycieli jest...
… rekompensata w wysokości 40 euro.
Dyrektywa unijna, która została implementowana na grunt polskiego prawa przez nową ustawę, przewidywała prawo wierzyciela do stałej rekompensaty do równowartości 40 euro za koszty ponoszone w trakcie dochodzenia należności. Istotne jest, iż kwota ta należy mu się bez wezwania po upłynięciu terminu zapłaty. Ponadto, jeżeli wspomniane koszty przekroczą przewidzianą w ustawie kwotę, wówczas przedsiębiorca ma prawo do odzyskania ich pełnej wysokości na drodze sądowej.
Przepisy wprowadzone nową ustawą o terminach zapłat w transakcjach handlowych nie są rozwiązaniem idealnym. Wątpliwości budzą przede wszystkim regulacje, które dotyczą możliwości wydłużenia terminu płatności ponad maksymalny, przewidziany przez ustawodawcę. Zawarte w przepisach terminy są tak szerokie i niejednoznaczne, iż ich interpretacja może sprawiać trudności. Może to doprowadzić do sytuacji, gdy wprowadzone regulacje nie spełnią swojej roli.
Co ważne, wspomniane przepisy mogą być stosowane dla transakcji handlowych zawartych po dniu wejścia w życie ustawy, tj. od 28 kwietnia 2013 roku.
