W toku prowadzonej działalności gospodarczej często wykorzystywane są różnego rodzaju formy wsparcia przedsiębiorców pozwalające na optymalizację kosztów. W ramach tego wsparcia można otrzymać dotacje, refundacje lub ulgi podatkowe. Przedsiębiorcy zastanawiają się, w jaki sposób otrzymane fundusze rozliczyć księgowo w podatkowej księdze przychodów i rozchodów.
Formy wsparcia przedsiębiorców - dotacje
Podatnik może ubiegać się o przyznanie dotacji na prowadzoną działalność gospodarczą. W pierwszej kolejności należy zaznaczyć, że zgodnie z przepisami o podatku dochodowym od osób fizycznych nie stanowią przychodu podatkowego dotacje otrzymane na pokrycie kosztów albo jako zwrot wydatków związanych z otrzymaniem, zakupem albo wytworzeniem we własnym zakresie środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, od których dokonuje się odpisów amortyzacyjnych (art. 14 ust. 2 pkt 2 ustawy PIT).
Dodatkowo ustawa przewiduje liczne zwolnienia od podatku, dotyczące otrzymanych środków pomocowych. Zgodnie z art. 21 ust. 1 ustawy wolne od podatku dochodowego są:
-
jednorazowe środki przyznane bezrobotnemu na podjęcie działalności, o których mowa w art. 46 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (pkt 121);
-
dotacje, w rozumieniu przepisów o finansach publicznych, otrzymane z budżetu państwa lub budżetów jednostek samorządu terytorialnego (pkt 129);
-
środki finansowe otrzymane przez uczestnika projektu jako pomoc udzielona w ramach programu finansowanego z udziałem środków europejskich, o których mowa w ustawie z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (pkt 137).
Z uwagi na fakt, że otrzymane z różnych środków dotacje nie są uznawane za przychód i nie wywołują skutków podatkowych, przedsiębiorca nie ujmuje ich po stronie przychodu w podatkowej księdze przychodów i rozchodów. Jednak zgodnie z objaśnieniami do podatkowej księgi, w celu odzwierciedlenia zdarzeń gospodarczych, ewentualnym miejscem, w którym można umieścić informacje o otrzymanych dotacjach, które nie stanowią przychodu lub są zwolnione od podatku dochodowego, jest kolumna 16 o nazwie Uwagi.
Przykład 1.
Pan Michał otrzymał dofinansowanie ze środków unijnych na prowadzoną działalność gospodarczą. Otrzymane środki, zgodnie z przepisami ustawy, nie stanowią przychodu podatkowego, w związku z czym pan Michał nie wpisuje ich w podatkowej księdze przychodów i rozchodów jako przychód. Powinien jednak zaznaczyć ich otrzymanie poprzez ujęcie tych środków w kolumnie 16 Uwagi.
Formy wsparcia przedsiębiorców - wydatki sfinansowane dotacjami
Jeżeli mowa o dotacjach, warto również wspomnieć o zagadnieniu kosztów sfinansowanych poprzez dotacje. Zgodnie z brzmieniem art. 23 ust. 1 pkt 45 ustawy w przypadku zakupu środków trwałych nie uważa się za koszty podatkowe odpisów amortyzacyjnych od tej części ich wartości, która odpowiada poniesionym wydatkom na ich nabycie, zwróconym podatnikowi w jakiejkolwiek formie. Dodatkowo w myśl art. 23 ust. 1 pkt 56 nie uważa się za koszty wydatków bezpośrednio sfinansowanych z przychodów, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 129 i 137.
Powyższe oznacza, że wydatki na zakup środków trwałych nie będą więc mogły być zaliczone do kosztów podatkowych ani bezpośrednio, ani poprzez odpisy amortyzacyjne. Dodatkowo wydatków na pozostałe zakupy również nie należy kwalifikować jako koszty uzyskania przychodów.
W stosunku do księgowania kosztów zastosowanie znajdzie ta sama zasada co w przypadku przychodów. Nie należy ich ujmować w podatkowej księdze przychodów i rozchodów jako koszt, lecz powinny być wyszczególnione w kolumnie 16 Uwagi.
Przykład 2.
Pani Agata otrzymała środki z funduszy unijnych w ramach prowadzonej działalności. Z otrzymanych środków dokonała zakupu samochodu dostawczego, który podlega amortyzacji. Zgodnie z przepisami ustawy wydatki takie nie zostaną ujęte jako koszt w podatkowej księdze przychodów i rozchodów. Pani Agata powinna jednak te wydatki wykazać w kolumnie 16 Uwagi.
Warto zwrócić uwagę, że w wyłączeniu z kosztów wymienionych w art. 23 ust. 1 pkt 56 ustawy nie wymieniono pkt 121 z art. 23 ust. 1 ustawy mówiącego o jednorazowych środkach przyznanych bezrobotnemu na podjęcie działalności, o których mowa w art. 46 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. W związku z tym wydatki sfinansowane z tej pomocy zostaną uznane za koszt podatkowy, z zastrzeżeniem warunku, że zakup nie może dotyczyć środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych oraz dokonywanych odpisów amortyzacyjnych.
Przykład 3.
Pan Wiktor jako bezrobotny otrzymał środki z Powiatowego Urzędu Pracy na podjęcie działalności. W ramach tych środków zakupił ulotki, wizytówki oraz wykupił ogłoszenia swojej firmy w lokalnej prasie. Wydatki z tego tytułu pan Wiktor może uznać za koszt uzyskania przychodów i ma obowiązek ująć je jako koszt w podatkowej księdze przychodów i rozchodów.
Pan Wiktor jako bezrobotny otrzymał środki z Powiatowego Urzędu Pracy na podjęcie działalności. W ramach tych środków zakupił sprzęt komputerowy wraz z drukarką i skanerem. Wydatki z tego tytułu nie są uznawane jako koszt uzyskania przychodów, w związku z czym pan Wiktor nie ujmuje ich w podatkowej księdze przychodów i rozchodów jako koszt. Powinien te wydatki wykazać w kolumnie 16 Uwagi.
Formy wsparcia przedsiębiorców a ulga na zakup kasy fiskalnej
Jako formy wsparcia przedsiębiorców wymieniane są również przysługujące podatnikom ulgi. Przedsiębiorca, który dokonuje sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, zobowiązany jest ewidencjonować transakcje za pomocą kasy fiskalnej. W związku z zainstalowaniem pierwszej kasy rejestrującej przedsiębiorcy przysługuje ulga na zakup kasy fiskalnej w wysokości 90% ceny zakupu netto, nie więcej jednak niż 700 zł (art. 111 ust. 4 ustawy VAT).
Należy pamiętać, że ulga na zakup kasy rejestrującej nie stanowi przychodu, wobec czego nie wywołuje skutków w podatku dochodowym. Skorzystanie z ulgi nie powoduje również żadnych konsekwencji, jeżeli chodzi o wydatki na zakup kasy. Z uwagi na neutralność podatkową ulgi także jej ewentualny zwrot nie znajdzie odzwierciedlenia w zapisach księgowych. W konsekwencji ulgi na zakup kasy nie ujmuje się ani po stronie przychodów, ani po stronie kosztów w podatkowej księdze przychodów i rozchodów.
