Silna konkurencja na rynkach XXI wieku sprawia, że w przypadku wielu branż do osiągnięcia sukcesu biznesowego konieczne jest posiadanie już na starcie takich cech jak między innymi: silna i rozpoznawalna marka, merytoryczne wsparcie w obszarze zarządzania czy ułatwiony dostęp do dostawców. Zarówno młode przedsiębiorstwa, jak i podmioty istniejące na rynku już od kilku lat mogą uzyskać te atuty poprzez przystąpienie do tzw. sieci franczyzowej. Jaka jest istota franchisingu i na czym polega jego działanie?
Sieć franczyzowa — definicja
W praktyce można spotkać różne nazwy dla tego rozwiązania. Najpopularniejsze z nich to: franczyza, franchising, sieć franczyzowa oraz franszyza. Wszystkie z nich oznaczają to samo. Jest to taka relacja (potwierdzona umową) między stronami, w ramach której jeden z podmiotów — jest to tzw. franczyzodawca — udostępnia drugiej firmie (franczyzobiorcy) rozwiązania niezbędne do prowadzenia biznesu. Są to między innymi:
- prawo do wykorzystywania danej marki,
- materiały marketingowe,
- dostęp do sieci dostawców,
- wsparcie w prowadzeniu placówki,
oraz wiele innych. Zakres usług świadczonych przez franczyzodawcę zależy od specyfiki biznesu i polityki prowadzonej przez twórcę konkretnego systemu franchisingowego.
Co franczyzodawca otrzymuje w zamian? Wynagrodzenie dla tego podmiotu ma najczęściej wymiar finansowy i stanowi opłatę wstępną, ponoszoną przez franczyzobiorcę na początku współpracy, oraz comiesięczne prowizje i opłaty.
To jeszcze nie wszystko. Franczyzobiorcy w ramach prowadzonej przez siebie działalności zajmują się wykonywaniem takich zadań operacyjnych jak na przykład: rekrutacja pracowników czy nawiązywanie i utrzymywanie poprawnych relacji z klientami. Taki stan rzeczy oznacza, że franczyzodawca może w pełni skupić się na prowadzeniu działań strategicznych służących rozwijaniu całej sieci.
Sieć franczyzowa — słabości
Z powyższych informacji wynika, że model franczyzowy przedsiębiorstwa ma liczne zalety. Oczywiście, takie rozwiązanie wiąże się także z pewnymi słabościami. Przede wszystkim, uczestnictwo we franchisingu w dużym stopniu ogranicza możliwości działania franczyzobiorcy. Choć stanowi on w świetle prawa odrębny podmiot, to autonomia w takich obszarach jak na przykład polityka marketingowa, zamawianie towaru, a nawet godziny otwarcia placówki, jest zazwyczaj poważnie uszczuplona.
Ponadto, franczyzobiorca musi liczyć się ze wspomnianymi już opłatami. Jednorazowa opłata inicjalna wynosi zazwyczaj od kilku do nawet kilkudziesięciu tysięcy złotych (jej wysokość jest determinowana głównie przez renomę franczyzodawcy oraz rodzaj biznesu). Z kolei opłaty okresowe są ustalane zazwyczaj na podstawie osiąganych przychodów lub zysków. Franczyzobiorca musi uwzględniać tego typu koszty podczas kalkulacji finansów przedsiębiorstwa.
W jakich branżach wykorzystuje się franchising?
Nie sposób wymienić wszystkie branże, w jakich wykorzystywany jest model franczyzowy. Rozwiązanie to jest wykorzystywane przede wszystkim w:
- usługach (np. księgowość, finanse, ubezpieczenia, gastronomia, edukacja, pośrednictwo w obrocie nieruchomościami),
- handlu (artykuły kosmetyczne, ubrania, stacje paliw itd.).
