Aby prowadzić działalność, realizować cele i się rozwijać, firmy potrzebują kapitału. Biorąc pod uwagę źródło pochodzenia kapitału, dzieli się go na kapitał własny i obcy. Dowiedz się więcej o kapitale własnym i obcym oraz poznaj zalety każdego z nich.
Kapitał własny i obcy – czym jest kapitał własny?
Przez kapitał własny rozumie się środki (udział własny) inwestorów biorących udział w budowie przedsiębiorstwa oraz zasoby finansowe (zysk) wypracowane przez firmę w toku jej funkcjonowania na rynku. Wysokość (a także nazwa) kapitału własnego przedsiębiorstwa może się różnić ze względu na formę organizacyjno-prawną podmiotu.
Przykładowo:
- Spółka z o.o. – kapitał własny określa się jako kapitał zakładowy, a jego minimalna wysokość to 5000 zł
- Spółka jawna czy partnerska – kapitał własny to kapitał wspólników, właścicieli
- Przedsiębiorstwa państwowe i komunalne – kapitał własny to fundusz założycielski
Pojęcie kapitału własnego pojawia się także w sprawozdawczości finansowej przedsiębiorstw. Tam jednak podział jest bardziej rozbudowany – wyróżnia się m.in. kapitał podstawowy, zapasowy czy rezerwowy.
Kapitał własny i obcy – skąd pochodzi kapitał obcy?
W zależności od dynamiki rozwoju przedsiębiorstwa konieczne może być skorzystanie z zewnętrznych źródeł finansowania. Kapitał obcy pochodzi najczęściej z kredytów i pożyczek bankowych. Jeżeli firma ma profil handlowy, do tego rodzaju kapitału zaliczane są także zobowiązania wobec kontrahentów (dostawców), którzy udzielają kredytu kupieckiego.
Kapitał obcy można rozróżnić, biorąc pod uwagę okres, w jakim zobowiązanie musi zostać spłacone. W ten sposób wyróżnia się:
- Zobowiązania długoterminowe – najczęściej są to kredyty, np. hipoteczne czy na zakup maszyn niezbędnych firmie do prowadzenia działalności
- Zobowiązania krótkoterminowe – zalicza się do nich pożyczki, obligacje czy popularny kredyt kupiecki
Pozyskanie kapitału obcego często jest obwarowane koniecznością spełnienia wielu warunków. Przykładowo przedsiębiorstwo chcące uzyskać kredyt bankowy, musi okazać dokumenty, w tym zaświadczenia z urzędów wskazujące na brak zaległości w regulowaniu zobowiązań prawno-podatkowych.
Jakie są zalety i wady kapitału własnego i obcego?
Kapitał własny i obcy umożliwia przedsiębiorstwu realizację celów. Różne źródła pochodzenia środków powodują jednak, że można o nich mówić zarówno w kontekście zalet, jak i wad.
Do głównych zalet i wad kapitału własnego zalicza się:
- Niezależność, jaką mają właściciele – mogą oni dysponować kapitałem w sposób, jaki uważają za optymalny
- Brak dodatkowych kosztów – z takimi kosztami wiąże się korzystanie z zewnętrznych źródeł finansowania
- Ograniczone zasoby – wysokość kapitału własnego jest uzależniona od możliwości finansowych właścicieli, które mogą być niewystarczające
W przypadku kapitału obcego wskazuje się następujące zalety i wady:
- Korzyści podatkowe – kapitał obcy jest traktowany inaczej niż własny i istnieje możliwość wykazania go po stronie kosztów
- Wzrost ryzyka – zobowiązania w połączeniu z załamaniem na rynku mogą doprowadzić firmę do problemów finansowych
- Formalności i koszty – pozyskanie kapitału obcego oznacza sporo formalności, a środki trzeba oddać z procentem
Dla wielu przedsiębiorców operowanie kapitałem własnym jest najwygodniejszym rozwiązaniem. Jednak biorąc pod uwagę sposób funkcjonowania podmiotów gospodarczych, kapitał obcy jest popularniejszy – ma on większy udział niż kapitał własny.
