Znaczna część przedsiębiorców zobowiązana jest do ewidencjonowania sprzedaży przy pomocy kasy fiskalnej. Wydatek na kasę fiskalną zazwyczaj jest znaczny. Ministerstwo Finansów, aby złagodzić jego skutki, wprowadziło możliwość skorzystania z ulgi przy jej zakupie. Jednak w niektórych sytuacjach może nastąpić utrata ulgi na kasę fiskalną i podatnik może być zobowiązany do jej zwrotu.

Ulga na zakup kasy fiskalnej

Podatnicy, którzy rozpoczną ewidencjonowanie obrotu i kwot podatku należnego w obowiązujących terminach, mogą odliczyć od tego podatku kwotę na zakup każdej z kas rejestrujących zgłoszonych na dzień rozpoczęcia (powstania obowiązku) ewidencjonowania, w wysokości 90% jej ceny zakupu (bez podatku), nie więcej jednak niż 700 zł.

Ponadto przepisy ustawy o VAT przewidują też, że jeśli podatnik rozpoczął ewidencjonowanie obrotu w obowiązujących terminach i wykonuje wyłącznie czynności zwolnione od podatku lub jest podatnikiem zwolnionym od podatku (tzw. zwolnienie podmiotowe), urząd skarbowy dokonuje zwrotu kwoty odliczenia z tytułu zakupu kasy na rachunek bankowy podatnika w banku mającym siedzibę na terytorium kraju lub na rachunek podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem, w terminie do 25. dnia od daty złożenia wniosku przez podatnika.

Utrata ulgi na kasę fiskalną, wiąże się z koniecznością zwrotu odliczonych lub zwróconych podatnikom kwot wydatkowanych na zakup kas rejestrujących w przypadkach określonych w art. 111 ust. 6 ustawy oraz dodatkowo, gdy w okresie trzech lat od dnia rozpoczęcia ewidencjonowania nastąpi:

1) zaprzestanie przez podatnika używania kas rejestrujących,

2) niedokonanie przez podatnika w obowiązującym terminie zgłoszenia kasy do obowiązkowego przeglądu technicznego przez właściwy serwis,

3) zaprzestanie działalności przez podatnika,

4) likwidacja firmy,

5) ogłoszenie upadłości podatnika,

6) sprzedaż przedsiębiorstwa lub zakładu (oddziału), jeśli następca prawny nie będzie dokonywał sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej lub rolników ryczałtowych za pomocą kas rejestrujących,

7) dokonanie przez podatnika odliczenia ulgi na zakup kas z naruszeniem warunków korzystania z tej ulgi.

Utrata ulgi na kasę fiskalną -  termin zwrotu

Termin zwrotu ulgi zależy od sposobu rozliczania się podatnika. Zwrotu kwoty ulgi należy dokonać na rachunek właściwego urzędu skarbowego w terminie:

  1. do 25. dnia miesiąca następującego po:

    • miesiącu, w którym powstały okoliczności uzasadniające dokonanie takiego zwrotu, jeżeli podatnik rozlicza podatek za okresy miesięczne (tj. składa deklarację VAT-7),

    • kwartale, w którym powstały okoliczności uzasadniające dokonanie takiego zwrotu, jeżeli podatnik rozlicza podatek za okresy kwartalne (tj. składa deklaracje VAT-7K/VAT-7D);

  2. do końca miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstały okoliczności uzasadniające dokonanie zwrotu w przypadku podatników niebędących czynnymi podatnikami VAT.

Pomimo, jakby się wydawało, jasnych regulacji rozliczenie zwrotu ulgi w praktyce przysparza znacznych trudności, które prowadzą niezwykle często do sporów z organami podatkowymi. Poniżej zaprezentowano najczęściej pojawiające się problemy rozliczania utraty ulgi na kasę fiskalną oraz ich skutki podatkowe.

Wymiana modułu a utrata ulgi na zakup kasy

Wymiana pamięci fiskalnej nie została wskazana wśród okoliczności powodujących utratę prawa do odliczonej ulgi z tytułu zakupu kasy. Zarówno czasowa przerwa w ewidencjonowaniu z zastosowaniem urządzenia fiskalnego spowodowana awarią i koniecznością dokonania naprawy, jak i wymiana pamięci fiskalnej nie są okolicznościami, które powodują zaprzestanie używania kasy. Zatem w przypadku dokonania przez serwis w ramach gwarancji wymiany pamięci fiskalnej, w efekcie czego zmianie uległ tylko numer unikatowy kasy, ale nie doszło do wymiany całego urządzenia, nie następuje utrata ulgi na kasę fiskalną.

Stanowisko to potwierdził także Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z 21 marca 2011 r., nr ITPP1/443-1247/10/AJ, w której czytamy:

(…) fakt wymiany pamięci fiskalnej nie jest wymieniony wśród okoliczności powodujących utratę prawa do odliczonej ulgi z tytułu zakupu kasy. Zarówno czasowa przerwa w ewidencjonowaniu przy zastosowaniu urządzenia fiskalnego spowodowana awarią i koniecznością dokonania naprawy, jak i wymiana pamięci fiskalnej nie są okolicznościami, które powodującymi zaprzestanie używania kasy. (…)

Zawieszenie działalności a utrata ulgi na kasę fiskalną

Jak wiadomo, przedsiębiorcy mają prawo do zawieszenia działalności gospodarczej. Powstaje wówczas pytanie, czy w takiej sytuacji może nastąpić utrata ulgi na kasę fiskalną.

Termin „zaprzestanie używania” kasy oznacza sytuację, w której podatnik definitywnie, a nie czasowo, zakończył używanie kasy fiskalnej. Zawieszenie działalności gospodarczej samo w sobie nie stanowi zaprzestania działalności, tym samym nie skutkuje utratą prawa do ulgi z tytułu zakupu kasy rejestrującej.

Stanowisko takie potwierdził Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, w piśmie ITPP1/443-135/13/TS z 25 kwietnia 2013 r., w którym czytamy:

(…) wstrzymanie się na określony czas od prowadzenia działalności nie zostało wymienione jako przesłanka zobowiązująca do dokonania przy pomocy serwisanta odczytu zawartości pamięci fiskalnej kasy oraz do zwrotu kwoty wydatkowanej na zakup kasy rejestrującej. (…)

Co niezwykle istotne w sytuacji, gdy po zawieszeniu działalności podatnik podejmie decyzję o jej likwidacji, nie powstanie obowiązek zwrotu ulgi, pod warunkiem, że suma okresów używania kasy rejestrującej (tj. w okresie przed zawieszeniem działalności oraz po jej zawieszeniu) przekroczy 3 lata. W przeciwnym przypadku podatnik zobowiązany będzie do zwrotu odliczonej kwoty wydatkowanej na zakup kasy fiskalnej.